Dosya masrafı nedir? Nasıl Hesaplanır?
Kredi tahsis ücreti olarak da bilinen dosya masrafı, 2014 yılında düzenlenmiş olan bir çeşit kredi masraf kalemidir. Bankalar, müşterilerinden en fazla alınan kredinin binde beşi oranında bir dosya masrafı talep edebilir. Bunun yanında, bankaların dosya masrafı talep etmeme ya da bahsettiğimiz orandan daha düşük miktarlarda dosya masrafı talep etme ihtimalleri de vardır. Bu durumda müşterilerin yapması gereken en mantıklı şey binde 5 oran üzerinden hesap yapıp kendilerini bu meblağı ödemeye hazırlamaktır. Bankalar, borç alan müşteriden kredi kullanımı sırasında sigorta, ipotek ve ekspertiz gideri gibi ücretler isteyebiliyor olsa da bu ücretler bankalar tarafından söz konusu işlemleri yapan kurumlara, örneğin ekspertiz firmalarına ya da sigorta şirketlerine, aktarıldığı için dosya masrafı içerisine dahil değildir.
Kredi Dosya Masrafı Hesaplama Yöntemi Nedir?
Kredi dosya masrafı, bireysel kredilerde talep edilen miktarın binde 5’i olarak hesaplanmaktadır. Bu denkleme göre 100 bin TL kredi başvurusunda bulunan bir kişiden dosya masrafı olarak 500 TL talep edilebilir. Aynı şekilde 10 bin TL’lik bir kredi başvurusu için dosya masrafı 50 TL’dir. Buraya tıklayarak çekmek istediğiniz kredi miktarına bağlı olarak ne kadar dosya masrafı çıkacağını hesaplayabilirsiniz.
Konut Kredisi Masrafları Nelerdir?
Konut kredisi çekilirken ödenecek dosya masraflarını şu şekilde sıralamak mümkündür:
- Dosya masrafı (Kredi tahsis ücreti): Kredi tutarının binde 5’i oranında bir dosya masrafı talep edilir.
- Ekspertiz ücreti: Ekspertiz ücreti değişebilmekte olup genellikle 800-1.000 TL arasında olur.
- İpotek tesis ücreti: Yine değişebilmekte olup 300-400 TL arasında bir meblağa denk gelir.
- Konut sigortası: Sigorta fiyatı fazlasıyla değişken bir meblağdır. Konutun bulunduğu il, ilçe, konutun metrekaresi, yaşı ve sigorta şirketine bağlı olarak konut sigortası fiyatı belirlenir.
- Zorunlu Deprem Sigortası: DASK, yani zorunlu deprem sigortası yaptırması zorunlu bir sigortadır. Konutun bulunduğu il, ilçe, metrekaresi, inşa yılı ve yapı tarzı gibi detaylar deprem sigortasının fiyatını belirler.
- Hayat Sigortası: Her ne kadar yasala zorunluluk olmasa da bankalar hayat sigortası yapılmasını talep edebilirler. (Daha fazla ayrıntı için: Konut Kredisi Hesaplama Aracı ve Sık Sorulan Sorular)
İhtiyaç Kredisi Masrafları Nelerdir?
- Dosya masrafı (Kredi tahsis ücreti): Kredi tutarının binde 5’i oranında bir dosya masrafı talep edilir.
- Hayat Sigortası: Hayat sigortası, kredi kullanacak kişinin yaşına, kredi miktarına ve sigorta şirketine göre değişiklik gösterir. Sigorta, yasal olarak kredi kullanımında zorunlu tutulamaz, bu sebeple hayat sigortası çoğunlukla bankalar tarafından tavsiye niteliğinde sunulur, müşterilerin talebi olmadığı takdirde sigorta yapılmaz. Fakat sigorta yaptırmayan müşterilere daha yüksek bir faiz oranı sunulabilir. (Daha fazla ayrıntı için: İhtiyaç Kredisi Hesaplama Aracı ve Sık Sorulan Sorular)
Taşıt Kredisi Masrafları Nelerdir?
- Dosya masrafı (Kredi tahsis ücreti): Kredi tutarının binde 5’i oranında bir dosya masrafı talep edilir.
- Taşıt kredisi rehin ücreti: Taşıt rehin işlemi için herhangi bir masraf yapılması durumunda, banka, müşteriden taşıt kredisi rehin ücreti talep edebilmektedir.
- Kasko sigortası: Yukarıda da bahsettiğimiz üzere bankalar yasal olarak sigorta şartı koşamaz ancak taşıt kredisi çekerken kredi kullanma şartlarından biri olarak kasko sigortası da istenebilir. Kasko sigortası teklifleri için buraya tıklayabilirsiniz.
Dosya Masrafı Geri Alınabilir Mi?
Dosya masrafı 2014 yılında düzenlendiği için bu tarihten önce çekilen kredilerde 4077 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkındaki Kanunun 10/B maddesinde yer alan hükümlere göre tüketicinin bilgisi olmaksızın sözleşmeye dahil edilen dosya masrafı gibi ödemeler haksız şart dahilinde kabul edilir ve geri alınabilir. 2014 yılından sonra çekilen krediler için ise bu durum ancak dosya masrafının binde 5 kuralına uymadığı takdirde geçerlidir. Örneğin, eğer 100 bin TL kredi çeken bir kişi dosya masrafı olarak 600, 700 ya da 1.000 TL gibi bir meblağ ödemiş ise bu durumda çektiği kredinin binde 5’ini aşan tutarı (örneklerden gidersek 600 TL için 100 TL, 700 TL için 200 TL, 1.000 TL için ise 500 TL) geri alabilir.
Dosya Masrafı Nasıl Geri Alınır?
Yukarıda bahsettiğimiz ya da herhangi başka bir durum sebebiyle iade kapsamına giren ücretleri geri almak için ikametinizin bulunduğu ya da işlemin yapıldığı ilçe kaymakamlığına bağlı Tüketici Hakem Heyetine ilgili bankadan aldığınız kredinin dekontuyla birlikte başvuru yapmanız gerekmektedir. Söz konusu dekontun üzerinde alınan masrafların yazması başvuru için yeterlidir. Hakem heyetine başvuruda bulunurken bir başvuru dilekçesi doldurmanız istenmektedir, başvurunuzu takiben 6 ay içerisinde olumlu ya da olumsuz sonuç çıkacaktır. Başvuru esnasında yetkililerden süreci nereden takip edebileceğinizle ilgili bilgi isteyebilirsiniz. Bu bilgiye bağlı olarak süreci internet ya da kaymakamlık üzerinden takip edebilirsiniz. Hakem heyeti alınan ücretin iadesi yönünde karar verdiği takdirde bu kararı hem bankaya hem de başvuru sahibine bildirmekte ve ücret başvuru sahibinin banka hesabına geri yatırılmaktadır. 2014 yılı öncesinde çekilen krediler için istenen dosya masrafları genellikle müşteri lehinde olumlu sonuçlanmaktadır. Bunun yanında, eğer yasalara uymayan bir durum söz konusu ise tarihten bağımsız olarak yapılan başvurunun tüketici lehine sonuçlanacağını söyleyebiliriz. Yine de bazı durumlarda, örneğin zaman aşımı ya da tüm işlemin yasal yollardan gerçekleştirilmesi durumunda, müşterilerin iade taleplerinin olumsuz bir yanıt ile sonuçlanacağı da göz önünde bulundurulmalı.
Hangi Kurumlara Başvurmalı?
Yukarıda ilçe Tüketici Hakem Heyeti üzerinden bir örnek vermiş olsak da iade kapsamına giren ücretlerin miktarı ve ikamet ettiğiniz konuma bağlı olarak başvuruda bulunmanız gereken kurum değişiklik gösterebilmektedir:
- Eğer ikamet ettiğiniz il büyükşehir statüsüne sahipse, 2.200 TL’nin altındaki miktarlar için ikamet ettiğiniz ilçedeki Tüketici Hakem Heyeti’ne başvuruda bulunmanız yeterli olacaktır. 2.200 TL ile 3.300 TL arasındaki miktarlar için ise İl Tüketici Hakem Heyeti’ne, iade kapsamındaki meblağın 3.300 TL’nin de üzerinde olduğu durumlarda ise Tüketici Mahkemesi’ne başvurmanız gerekmektedir.
- Eğer oturduğunuz il büyükşehir statüsünde değil ise bu durumda 3.300 TL’ye kadarki uyuşmazlıklarda İl Tüketici Hakem Heyeti’ne, 3.300 TL’nin üzerindeki meblağlar için ise Tüketici Mahkemesi’ne başvurmanız gerekmektedir.
- Büyükşehir statüsünde olmayan bir ile bağlı ilçede oturuyorsanız, aynı şekilde 2.200 TL ile 3.300 TL arasındaki meblağlar için İl Tüketici Hakem Heyeti’ne, bunun üzerindeki meblağlar için ise Tüketici Mahkemesi’ne başvurmanız gerekmektedir.
- Eğer ikamet ettiğiniz yerde bir tüketici mahkemesi bulunmuyorsa, başvurmanız gereken kurum Asliye Hukuk Mahkemesi’dir.
Dosya Masrafı Geri Almada Zaman Aşımı Var Mıdır?
Evet. Dosya masrafı geri almak için başvuruda bulunacak olan müşterilerin dikkat etmesi gereken şey söz konusu kredinin geçmişe dönük olarak 10 yıl içerisinde alınmış olması gerekmektedir. 10 yıldan önceki krediler zaman aşımına girdiği için dosya masrafı geri alma talebinde bulunulamaz.