Gri (Hizmet) Pasaportu Nedir? Kimlere Verilir? Nasıl Alınır?

Gri pasaport olarak bilinen hizmet pasaportu yurt dışına çıkmak isteyen kişiler tarafından en çok merak edilen belgeler arasındadır. Bu yazımızda gri pasaportun ne olduğunu, ne işe yaradığını, kimlere verildiğini, şartlarını ve nasıl alındığını ele alacağız. Ayrıca 2025 yılında gri pasaport ücretinin ne kadar olduğuna ve hangi ülkelerde geçerli olduğuna değineceğiz.

Gri (Hizmet) Pasaportu Nedir?

Gri pasaport olarak adlandırılan hizmet pasaportu, Türkiye Cumhuriyeti adına yurt dışında görev alacak bireylere verilen özel bir pasaport türüdür. Gri pasaport 5682 sayılı Pasaport Kanunu kapsamında düzenlenir. Gri pasaportun verilmesindeki asıl amaç; görevli kişilere yurt dışı seyahatlerinde kolaylık sağlamaktır. Gri pasaport sadece görev süresiyle sınırlıdır. Bu sürenin sona ermesi durumunda geçerliliğini yitirir. 

Gri (Hizmet) Pasaportu Ne İşe Yarar?

Gri (Hizmet) pasaport, devlet görevlilerine önemli kolaylıklar sunan ancak bazı yönleriyle sınırlayıcı özellikler de taşıyan özel bir pasaport türüdür.  Gri (Hizmet) pasaport avantajları arasında; birçok ülkeye vizesiz seyahat etme imkanı, resmî görevlendirmelerde hızlı ve kolay geçiş sağlanması, görev sırasında bürokratik işlemlerin azaltılması yer alır. Diğer yandan gri (hizmet) pasaport özellikleri sayesinde Türkiye’yi temsil eden kişiler, resmî görevleri kapsamında yurt dışına kolaylıkla çıkış yapabilir. 

Gri (Hizmet) pasaport dezavantajları arasında ise; pasaportun turistik veya ticari seyahatlerde kullanılamaması, her görevlendirme sonrasında yeniden başvuru zorunluluğu bulunması ve bazı ülkelerin bu pasaportu vizesiz geçiş için kabul etmemesi gibi kısıtlayıcı unsurlar yer alır. 

Gri (Hizmet) Pasaportu Kimlere Verilir?

5682 Sayılı Pasaport Kanunu kapsamında düzenlenen gri pasaport, sadece Türkiye Cumhuriyeti’ni yurt dışında temsil etmesi için görevlendirilen kişilere verilir. Ancak siyah (diplomatik) veya yeşil (hususi) pasaporta sahip olan kişilere ayrıca gri pasaport verilmez.

Gri pasaportu alabilecek kişiler şöyle sıralanabilir: 

• Kamu kurumlarında görevli devlet memurları,
• Belediyeler ve hususi idareler tarafından yurt dışına gönderilen personeller,
• Türkiye Cumhuriyeti’nin üyesi olduğu uluslararası kuruluşlarda memur statüsünde çalışan Türk vatandaşları,
• Türk Kızılayı ve Türk Hava Kurumu tarafından görevlendirilen personeller,
• Devlet adına uluslararası etkinliklere katılan sporcular, sanatçılar ve akademisyenler,
• Kamu bankaları veya kamu payı bulunan kurumlarda çalışan ancak yeşil pasaport hakkı bulunmayan görevliler yer alır.

Bunlara ek olarak gri pasaport sahiplerinin aile bireyleri de belirli şartların sağlanması durumunda bu pasaporttan yararlanabilir. Bu kişiler ve şartları şöyle sıralanabilir:

• Hak sahibinin eşi, 
• Hak sahibinin reşit olmayan çocukları,
• Hak sahibinin 25 yaşını doldurmamış, evli olmayan, çalışmayan ve öğrenimine devam eden çocukları, 
• Hak sahibinin bedensel veya zihinsel engeli nedeniyle sürekli bakıma muhtaç olan 25 yaş üzerindeki çocukları.

Gri (Hizmet) Pasaportu Şartları Nelerdir?

Gri pasaportu alabilmek için belirli yasal ve idari şartların yerine getirilmesi gerekir. Bu şartlar şu şekilde sıralanabilir:

• Resmî Görevlendirme Yazısı: Gri pasaport sadece devlet adına yürütülen projelerde görevli olan kişilere verilir. Dolayısıyla pasaport başvurusu sırasında resmi davet belgesinin ya da görevlendirme yazısının ibraz edilmesi gerekir.
• Kurum Onayı ve Yazısı: Gri pasaport başvurusu öncelikle kişinin bağlı olduğu kurum tarafından onaylanmalıdır. Onayın ardından ilgili makama resmi yazı ile bildirilmelidir. Bu yazıda görevin süresi, niteliği ve gidilecek ülke açıkça belirtilmelidir.
• Görevin Geçici Nitelikte Olması: Gri pasaportlar yalnızca geçici görevlilere yönelik verilen bir pasaport türüdür. Kalıcı yurt dışı görevlerinde bu pasaport türü kullanılamaz.
• Siyah veya Yeşil Pasaport Sahibi Olmamak: Devletin yurt dışı görevi için seçtiği kişinin diplomatik (siyah) veya hususi (yeşil) pasaportu olması durumunda gri pasaport verilmez. Kişi halihazırda var olan pasaportu ile görevini tamamlar. 
• Görevle Bağlantılı Kullanım Şartı: Gri pasaport yalnızca görev süresi ile sınırlıdır. Görev süresi sona erdiğinde pasaportun geçerliliği de son bulur.
• Bağlı Kişilerin Şartları: Gri pasaport bazı durumlarda görevlendirilen kişinin eşi ve çocuklarına da verilebilir. Ancak bu kişiler görev süresince birlikte seyahat etmek zorundadır.

Gri (Hizmet) Pasaportu Nasıl Alınır?

Gri pasaportu alabilmek için aranan ilk şart devlet tarafından görevlendirilmiş olmaktır. Çünkü bu pasaport sadece Türkiye Cumhuriyeti adına yurt dışında  görev alacak kişiler için düzenlenir. Gri pasaport başvuru süreci  İçişleri Bakanlığı ve Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü (NVİGM) tarafından yürütülmektedir.

Gri pasaport başvurusu yapmak için öncelikle “epasaport.gov.tr” adresi üzerinden veya Alo 199 hattını arayarak pasaport başvuru randevusu almak gerekir. Randevu gününden önce  gerekli belgelerin tamamlanması gerekir. 

Gri pasaport için gerekli evraklar şöyle sıralanabilir:

• T.C. kimlik kartı veya nüfus cüzdanı,
• Islak imzalı ve kurum kaşeli resmî görevlendirme belgesi,
• Son 6 ay içinde çekilmiş 2 adet biyometrik fotoğraf,
• Daha önce alınmış pasaport varsa onun aslı,
• Kurum tarafından düzenlenen geçerli Hizmet Pasaportu Talep Formu,
• Pasaport defter bedelinin ödendiğine dair dekont,
• Reşit olmayan veya öğrenimi devam eden çocuklar için muvafakatname veya öğrenim belgesi,
• Engelli bireyler için Sağlık Kurulu Raporu.

Gerekli belgeler tamamlandığında başvuru, İl veya İlçe Nüfus Müdürlüğü’ne şahsen yapılabilir. 

Gri (Hizmet) Pasaportunu Öğrenciler Alabilir mi?

Gri pasaport, devlet adına yürütülen işlerde görevli kişilere verilir. Dolayısıyla gri pasaport öğrencilerin bireysel başvuru ile alabilecekleri bir pasaport türü değildir. Eğer öğrencinin anne ya da babası gri pasaport ile yurt dışında görevlendirilmiş ise bazı şartların sağlanması halinde çocukları da gri pasaport alarak yurt dışına çıkabilir. Bu şartlar arasında, 18 yaşından küçük olma koşulu temel alınsa da; 25 yaşını doldurmamış, evli olmayan, çalışmayan, öğrenimine devam eden ya da bedensel veya zihinsel engeli bulunan çocuklar da gri pasaport alabilir.

Diğer yandan öğrencilerin devlet adına yürütülen bir yurt dışı görevinde rol almaları durumunda gri pasaport alma hakları vardır. Bu durumda öğrencinin herhangi bir devlet kurumu tarafından görevlendirilmesi veya bir kamu kurumunun desteği ile yurt dışında düzenlenen bir etkinliğe (yarışma, seminer, konferans vb.) katılması durumunda gri pasaport verilebilir. 

Siyah pasaportun ne amaçla kullanıldığını ve ayrıcalıklarını merak ediyorsanız Siyah (Diplomatik) Pasaport Nedir, Kimlere Verilir? Tüm Ayrıcalıkları başlıklı yazımızı inceleyerek bilgi sahibi olabilirsiniz.

Gri (Hizmet) Pasaportu Ücreti 2025 Yılında Ne Kadar?

2025 yılı itibarıyla gri pasaport için herhangi bir ücret alınmamaktadır. Bu pasaport türü, devlet görevlendirmesiyle verildiği için yalnızca defter bedeli ödenir. 2025 yılında gri pasaport defter bedeli ise 1.135 TL’dir. Gri pasaport almak isteyenlerin bu tutarı Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü tarafından yönlendirilen anlaşmalı bankalara (Akbank, Garanti BBVA, ING Bank, Denizbank vb.) veya vergi dairelerine yatırmaları gerekir. Defter ücretinin yatırılması ile başvuru işlemleri tamamlanmış olur. 

Gri (Hizmet) Pasaportu Hangi Ülkelerde Geçerli?

Gri pasaport vizesiz ülkeler listesi, 2025 itibarıyla Türkiye’nin diplomatik ilişkilerine ve karşılıklı vize muafiyeti anlaşmalarına göre şekillenmektedir. Aşağıda, gri pasaportun geçerli olduğu ülkeler tablo halinde verilmiştir.

Gri (Hizmet) Pasaport Süresi Ne Kadar?

Gri pasaport geçerlilik süresi diğer pasaport türlerinden oldukça farklıdır. Çünkü gri pasaportun geçerlilik süresi doğrudan yurt dışı görev süresine bağlıdır. Gri  pasaport yurt dışı görevi devam ettiği sürece geçerlidir ancak görevin sona ermesi durumunda pasaport geçerliliğini kaybeder. Genel olarak gri pasaportun süresi 6 aydan az olmamak üzere en fazla 5 yıl süre ile verilir. Ancak görev süresi daha kısaysa pasaportun geçerlilik süresi de bu doğrultuda kısaltılır.  

Gri (Hizmet) Pasaport Yurtdışı Çıkış Harcı Öder mi?

Hayır, gri pasaport sahipleri yurt dışı çıkış harcı ödemezler. Çünkü gri pasaport yalnızca devlet tarafından görevlendirilmiş kişiler tarafından kullanılır. Dolayısıyla bu tür devlet yararına olan görevler yurt dışı çıkış harcından muaftır. Benzer şekilde eğer gri pasaport sahibi kişinin eşi ya da çocukları da seyahat ediyorsa, bu durumda o kişilerden de yurt dışı çıkış harcı alınmaz.

Gri (Hizmet) Pasaport Defter Bedeli Ne Kadar?

Gri pasaport almak isteyen bireylerden pasaport ücreti yerine sadece defter bedeli alınır. Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü açıklamalarına göre, gri pasaport defter bedeli 2025 yılında 1.135 TL olarak belirlenmiştir. Bu ücretin ödenmesi ile gri pasaport başvurusu resmen tamamlanmış olur.  

Gri (Hizmet) Pasaport Defter Bedeli Nasıl Ödenir?

Defter bedeli, gri pasaport başvurusunun tamamlanması için ödenmesi gereken bir ücrettir. 1.135 TL’lik gri pasaport defter bedeli ödeme işlemi vergi daireleri ve anlaşmalı bankalar aracılığıyla yapılabildiği gibi Dijital Vergi Dairesi üzerinden çevrimiçi olarak da yapılabilir. Dijital kanalları seçen kişiler Gelir İdaresi Başkanlığı’nın (GİB) resmi sitesi üzerinden kredi kartı veya banka kartı ile ödemeyi gerçekleştirebilir. Ödemenin yapılmasının ardından gri pasaport başvuru işlemi tamamlanmış olur. 

Gri (Hizmet) Pasaport Kaç Günde Çıkar?

Gri pasaport, başvuru işlemlerinin tamamlanmasının ardından 3 ila 5 gün içinde PTT aracılığıyla başvuru sahibinin adresine gönderilir.  Ancak bu süre, başvurunun yapıldığı il veya ilçe nüfus müdürlüğünün yoğunluğuna ve evrakların eksiksiz ve doğru şekilde teslim edilip edilmemesine göre değişiklik gösterir. 

Gri (Hizmet) Pasaport mu Yeşil Pasaport mu Daha İyi?

Gri pasaport ile yeşil pasaport, kullanım alanları olarak birbirinden farklı türlerdir. Gri pasaport yeşil pasaport farkı aşağıdaki tabloda detaylarıyla verilmiştir:

SIK SORULAN SORULAR

Gri (Hizmet) Pasaportu ile Turistik Gezi Yapılabilir mi?

Hayır, gri pasaport ile turistik gezi yapılamaz. Gri pasaport devlet tarafından belirli bir görevlendirme kapsamında verilen pasaport türüdür. Görev süresi sona erdiğinde pasaport geçerliliğini kaybeder. 

Gri Pasaport Amerika'da Geçerli mi?

Hayır, gri pasaport Amerika’da geçerli değildir. ABD’ye seyahat etmek isteyen kişilerin diğer pasaport türlerinde olduğu gibi mutlaka vize alması gerekir. Türkiye Cumhuriyeti tarafından resmî görevle gönderilen kişiler, A veya G tipi resmî görev vizelerine başvurabilir. 

Gri Pasaport Vize Gerekli mi?

Gri pasaportu bulunan kişilerin vizeye ihtiyacı olup olmadığı seyahat edilecek ülkeye göre değişiklik gösterir. Gri pasaport ile 120’den fazla ülkeye vizesiz giriş hakkı tanınsa da bu muafiyet tüm ülkelerde geçerli değildir. Örneğin ABD, Kanada ve İngiltere gibi ülkelerde gri pasaport olmasına rağmen vize istenmektedir. 

Gri Pasaport Aileye Verilir mi?

Evet, belirli şartların sağlanması halinde aile üyelerine de gri pasaport verilebilir. Bu kapsama; kişinin eşi, kişinin 18 yaşından küçük çocukları, 25 yaşını doldurmamış, evli olmayan, çalışmayan, öğrenimine devam eden çocukları ve bedensel veya zihinsel engeli bulunan bakıma muhtaç çocuklar yer alır.  

Sürekli Basın Kartı Olanlar Gri Pasaport Alabilirler mi?

Hayır, sürekli basın kartı olanlar gri pasaport alamaz. Gri pasaport sadece devlet kurumları tarafından görevlendirilen kişilere verilir. Basın mensuplarının gri pasaport alabilmesi resmi görev ile yurt dışına gönderilmeleri durumunda mümkündür. Bunun haricinde sürekli basın kartı olanların doğrudan gri pasaport alması mümkün değildir. 

Gri Pasaport Kaç Kez Kullanılabilir?

Gri pasaport, geçerlilik süresi ve resmî görev kapsamında birden çok kez kullanılabilir. Yani bir kişi ülke adına görevlendirildiği takdirde yurt dışına defalarca giriş çıkış yapabilir. Kısacası gri pasaportun kaç kez kullanılacağı ile ilgili bir sınırlama yoktur. 

Gri Pasaportu Teslim Etmek Gerekli mi?

Evet, gri pasaport, sadece devlet adına yapılan görevlerde kullanıldığı için görev süresinin sona ermesi durumunda pasaportun teslim edilmesi gerekir. İlgili görev sona erdiğinde görevli kişinin pasaportu çalıştığı kuruma (örneğin; bakanlık, belediye, üniversite ya da kamu kurumu) iade etmesi gerekir. İlgili kurumun bu pasaportu Nüfus ve Vatandaşlık İşleri Genel Müdürlüğü’ne göndermesiyle süreç son bulur. 

Kaynak:

• 5682 sayılı Pasaport Kanunu