Altın Sertifikası Nedir? Nasıl ve Nereden Alınır?

Altın sertifikası, yatırımcılara altın piyasasına kolay, güvenli ve modern bir şekilde erişim imkanı sunmasıyla son dönemde öne çıkan yatırım araçlarından biri haline gelmiştir. Bu yazımızda altın sertifikasının ne olduğunu, nasıl ve nereden alındığını, vergilendirmesinin nasıl yapıldığını, hangi bankalarda verildiğini inceleyeceğiz. Diğer yandan fiziki altına nasıl çevrildiğinden, avantaj ve dezavantajlarından, altın fonu ve borsa yatırım fonu ile farklarından ​​bahsedeceğiz.

Altın Sertifikası Nedir?

Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü tarafından ihraç edilen altın sertifikası, fiziki altın bulundurmadan altın yatırımı yapılmasına olanak sağlayan finansal bir araç niteliğindedir. Bu sertifikalar, Borsa İstanbul üzerinden alınabilir ve  Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın gözetimi altında yürütülür. 

Belirli bir miktardaki altının dijital ortamdaki temsili olan altın sertifikası, altını güvenli bir şekilde saklamaktan endişe duyan kişiler için de alternatif bir çözüm yoludur. Diğer yandan yatırımcılar belirli bir limite ulaştıklarında diledikleri zaman sertifikalarını fiziki altına dönüştürebilir.

Altın Sertifikası Nasıl ve Nereden Alınır?

Altın sertifikası alabilmek için ilk olarak bankalar veya aracı kurumlar üzerinden bir yatırım hesabının açılması gerekir. Hesap açıldıktan sonra kimlik doğrulama ve uygunluk değerlendirmelerinin yapılması durumunda Borsa İstanbul’da işlem gören menkul kıymetlere erişim sağlanabilir. Buradan Darphane Altın Sertifikası (ALTINS1) kodlu ürün alınarak yatırımlara başlanabilir. 

Yatırımcılar, bankaların mobil uygulamalarını, internet şubelerini veya yatırım platformlarını kullanarak Borsa İstanbul’da “DARPHANE” ismiyle işlem gören altın sertifikaları arasından alım veya satım emri verebilir. İşlemlerin tamamlanmasının ardından altın sertifikaları otomatik olarak yatırım hesabına yansıtılır.

Öte yandan altın sertifikası almak için yatırımcıların herhangi bir fiziki altın bulundurma zorunluluğu yoktur. Alınan her bir altın sertifikası, darphane güvencesi altında saklanan belirli bir gramda fiziki altını temsil eder. Bu sertifikalar belirli bir birikime ulaştığında istenilmesi halinde fiziki altına dönüştürülebilir. 

Altın Sertifikasıyla Kazanç Elde Etmek Mümkün mü? Vergilendirme Nasıl Olur?

Evet, altın sertifikasıyla kazanç elde etmek mümkündür; çünkü bu sertifikaların değeri doğrudan altın fiyatlarındaki değişimlere bağlıdır. Altın sertifikası fiyatları, Borsa İstanbul’da işlem görmesi sebebiyle arz-talep dengesi ve ons/gram altın değerine göre değişiklik gösterebilir. Yani, altının fiyatı yükseldiğinde sertifika fiyatı da artar. Bu sayede alım-satım farkından kazanç elde edilebilir.  Benzer şekilde uzun süreli altın yatırımı yapmak isteyenler saklama riski olmadan kazanç sağlayabilir. Diğer yandan altın fiyatlarında düşüş olduğunda sertifika değeri de gerileyebilir.

Altın sertifikalarını daha kazançlı hale getiren diğer bir özellik ise vergilendirme muafiyeti olmasıdır. 15 Eylül 2022 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan 6036 sayılı Cumhurbaşkanı Kararı ile Darphane Altın Sertifikalarından elde edilen gelirler vergiden muaftır. Bu doğrultuda yatırımcıların, altın sertifikasından kazandıkları gelir üzerinden herhangi bir gelir vergisi ya da stopaj ödemesine gerek yoktur. 

Yeni Başlayanlar İçin Altın Sertifikası Rehberi

Altın sertifikaları fiziki altın almadan yatırım yapmanın en kolay ve güvenli seçeneklerinden biridir. Özellikle yeni yatırım yapmaya başlayanların doğru adımlar atması ve olası risklerden uzak durması gerekir. Bu doğrultuda altın sertifikası yatırımına başlarken dikkat edilmesi gereken bazı temel noktalar vardır. 

İlk olarak yatırıma başlamadan önce altın fiyatlarını etkileyen faktörleri analiz etmek gerekir. Çünkü bu faktörler doğrudan altın sertifikası fiyatlarını belirler. Daha sonra bir yatırım stratejisi belirlenmelidir. Kısa vadede yatırım yapılacaksa günlük veya haftalık işlemler tercih edilebilir. Bunun gibi kişisel hedefler belirlendikten sonra bir yatırım hesabı açılmalıdır. Bu işlem banka ya da aracı kurumlar aracılığıyla yapılabilir. 

Hesabın açılmasının ardından Borsa İstanbul’da işlem gören Darphane Altın Sertifikası (ALTINS1) kodlu ürün alınarak altın sertifikası yatırımlarına başlanabilir.  Burada yer alan altın sertifikaları arasından alım veya satım emri verebilir. Altın sertifikasında fiyatlar, gram altın değeriyle paralel şekilde değişir. Altın sertifikaları 50 grama ulaştığında ise Darphane’ye fiziki altın talebinde bulunulabilir. Talebin iletilmesininin ardından fiziki altınlar istenen adrese gönderilebilir ya da bizzat teslim alınabilir.    

Hangi bankalardan fiziki altın alıp verebileceğinizi merak ediyorsanız Fiziki Altın Alan ve Veren Bankalar Hangileri? 2025 başlıklı yazımızı inceleyerek bilgi sahibi olabilirsiniz.

Altın Sertifikası Hangi Bankalarda Var?

Darphane altın sertifikası işlemleri Borsa İstanbul’da işlem yapma yetkisine sahip bankalar üzerinden yapılabilir. Altın sertifikası yetkisi bulunan başlıca bankalar şöyle sıralanabilir:

• Akbank
• Garanti BBVA
• İş Bankası 
• Yapı Kredi Bankası 
• ING Bank
• VakıfBank
• QNB
• Kuveyt Türk

Altın Sertifikası Neye Göre Artar? 

Altın sertifikasının fiyatı, doğrudan uluslararası altın piyasalarındaki fiyat değişimlerine ve ekonomik göstergelere bağlıdır. Buna ek olarak; ekonomik ve finansal gelişmeler, arz talep dengesi faiz oranları, döviz kurları ve merkez bankası politikaları gibi unsurlar da fiyatın yükselip düşmesinde belirleyici rol oynar. Aşağıda, altın sertifikasının fiyatını etkileyen faktörler detaylarıyla verilmiştir:

• Uluslararası Altın Fiyatları: Altın sertifikasının fiyatı uluslararası piyasalarda ons altın fiyatıyla doğru orantılıdır. Ons altın yükseldiğinde altın sertifikasının borsa değeri de artar, ons altın düştüğünde ise geriler.
• Ekonomik ve Finansal Gelişmeler: Enflasyonun yükselmesi, faiz oranlarının düşmesi gibi ekonomik belirsizliklerin yoğun olduğu dönemlerde yatırımcıların altına olan talebi artar. Bu doğrultuda sertifika fiyatları da yükselir.
• Arz ve Talep Dengesi: Piyasalarda altına olan talep yükseldiğinde sertifikaların değeri de yükselişe geçer. Talebin azalması ise fiyatların normalleşmesine ya da düşmesine yol açabilir.
• Faiz Oranları: Faiz oranlarının düşük olduğu dönemlerde bazı yatırım araçlarının (mevduat, tahvil vb.) kazançları da azalır. Bu durum yatırımcıların altına yönelmesine sebep olur. Talebin artmasıyla birlikte altın fiyatları da yükselişe geçer. 
• Merkez Bankası Politikaları: Merkez bankalarının altın rezervlerine yönelik aldığı kararlar küresel altın arzını ve dolaylı olarak sertifika fiyatlarını etkileyebilir.

Altın Sertifikası Nasıl Altına Çevrilir?

Darphane altın sertifikası, belirli şartların sağlanması durumunda kolaylıkla fiziki altına çevrilebilir. Bu şartlardan ilki sertifika kapsamında en az 50 gram altının bulunmasıdır. 50 gramdan daha az altın bulunması durumunda fiziki dönüşüm talebinde bulunmak mümkün değildir. 50 gramın üzerinde bir talep söz konusu olduğunda sadece 10 gramın katları (60, 70, 80 vb.) olacak şekilde dönüşüm yapılabilir. İlgili talep, banka ya da aracı bir kurum aracılığıyla Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) sistemi üzerinden Darphane’ye iletir. Talep işlemi gerçekleştirildiğinde hesapta yer alan tüm altın sertifikaları askıya alınır. 

Darphanenin talebi onaylaması üzerine fiziki altın dönüşüm süreci resmen başlar. Talebin alınmasından itibaren 4 iş günü içinde fiziki altınlar sahibine teslim edilebildiği gibi yatırımcı Darphane Genel Merkezi’nden bizzat teslim alabilir. Ancak Darphane’den bizzat teslim talebi oluşturulmasına rağmen yatırımcı 10 iş günü içinde altını teslim almazsa  50–500 gram arası altın için günlük 50 TL, 500 gram üzeri altın için ise günlük 75 TL ücret uygulanır. Öte yandan bankalar ve aracı kurumlar da Merkezi Kayıt Kuruluşu üzerinden yapılan fiziki dönüşüm işlemlerinde yatırımcıdan komisyon bedeli alır. 

Altın Sertifikasının Öne Çıkan Özellikleri Nelerdir?

Altın sertifikasının öne çıkan özellikleri şöyle sıralanabilir:

• Altın sertifikasının en önemli özelliklerinden biri Devlet güvencesinde olmasıdır. Darphane tarafından Hazine ve Maliye Bakanlığı gözetiminde uygulanan sertifika yatırımcıda güven uyandırır.
• Altın sertifikası kapsamında yer alan her bir Altın S1 Sertifikası, 0,995 saflıkta 0,01 gram altına karşılık gelir.
• Altın sertifikaları 1 gram altının yüzde 1’ine denk geldiği için küçük çapta yatırım yapılabilir. 
• Altın sertifikaları, Borsa İstanbul (BİST) aracılığıyla alınıp satılabilir.
• Altın sertifikalarında yasalar gereği herhangi bir gelir vergisi veya stopaj vergisi uygulanmaz.
• Altın sertifikası işlemleri internet bankacılığı, mobil uygulamalar veya aracı kurum platformları üzerinden anlık olarak yapılabilir.
• Yatırımcılar, altın sertifikalarını MKK üzerinden güvenli şekilde takip etme imkanına sahiptir.
• Altın sertifikalarında herhangi bir vade söz konusu değildir. Bu yönüyle uzun süreli yatırımlar için de elverişlidir.
• Altın sertifikalarında uygulanan komisyon ücretleri fiziki altına göre daha düşüktür. 
• Altın sertifikalarında sadece doğrudan alım-satım işlemleri yapılabilir.
• Altın sertifikalarında %5 fiyat marjı uygulanırken en düşük fiyat adımı ise 1 kuruştur.

Altın Sertifikası Avantajları Nelerdir?

Altın sertifikasının avantajları arasında; devlet güvencesi, dijital yatırım, kolay alım-satım, vergi avantajı, düşük maliyet, küçük çaplı yatırım, şeffaf fiyatlandırma dijital erişim kolaylığı ve yüksek likidite bulunmaktadır. Tüm bu avantajlara daha yakından bakacak olursak:

•  Devlet Güvencesi: T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı gözetiminde Darphane tarafından ihraç edilerek devlet teminatı sunması,
•  Dijital Yatırım: Çalınma, kaybolma veya hasar görme riski olmadan yatırım yapma imkanı sunması,
• Kolay Alım-Satım: Borsa İstanbul üzerinden anlık olarak alım-satım kolaylığı sunması,
• Vergi Avantajı:Elde edilen kazançlarda vergiden muaf tutulması,
• Düşük Maliyet: Fiziki altın alımında uygulanan; işçilik, saklama ve sigorta masraflarının bulunmaması,
• Küçük Çaplı Yatırım: Her bir sertifika 0,01 gram altını temsil etmesiyle küçük çaplı yatırımlara olanak sağlaması,
• Şeffaf Fiyatlandırma: Global piyasalardaki altın fiyatlarının anlık olarak izlenebilmesi,
• Dijital Erişim Kolaylığı: Banka uygulamaları ve online yatırım platformları üzerinden kolayca işlem yapma imkanının bulunması,
• Yüksek Likidite: Borsada işlem görmesi sayesinde kolayca nakde çevrilme imkanının olması.

Altın Sertifikası Dezavantajları Nelerdir?

Altın sertifikasının dezavantajları arasında; altının fiziki olmaması, piyasa dalgalanmalarına duyarlı olması, likidite sınırlamalarının bulunması, fiziki dönüşüm süreci, ek maliyetler, alış-satış farkı, siber güvenlik riski, döviz ve arz talep etkisi yer almaktadır. Tüm bu dezavantajlara daha yakından bakacak olursak:

• Fiziki Altının Olmaması: Yatırımcının elinde fiziki altın olmadığı için somut bir sahiplik hissinin oluşmaması,
• Piyasa Dalgalanmalarına Duyarlılık: Döviz kurları ve ekonomik gelişmelerden kaynaklı altın fiyatlarında dengesizlik oluşması,
• Likidite Sınırlamaları: İşlem hacminin düşük olduğu dönemlerde nakde çevirme sıkıntısının yaşanması,
• Fiziki Dönüşüm Süreci: Fiziki altına dönüştürme sürecinin bazı şartlara bağlı olması,
• Ek Maliyetler: Fiziki dönüşüm işlemlerinde taşıma, saklama veya komisyon gibi ek maliyetlerin bulunması,
• Alış-Satış Farkı: Piyasa koşullarına göre alım-satım farkının oluşması,
• Siber Güvenlik Riski: Dijital ortamda yaşanabilecek hataların ve siber saldırıların olması,
• Döviz ve Arz-Talep Etkisi: Döviz kurlarındaki değişimlerin ve altın talebindeki dalgalanmaların fiyat değişikliğine sebep olması.

Altın Sertifikası Güvenilir mi? Hangi Riskleri Taşır?

Evet, altın sertifikası diğer pek çok yatırım aracına görece daha güvenilirdir. Bu güvenin sebebi; Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü tarafından ihraç edilmesi ve Borsa İstanbul üzerinden işlem görmesidir. Altın sertifikasında yer alan her bir altının Darphane’de fiziki bir karşılığı bulunur. Bu yüzden sertifikaların karşılıksız kalması ya sahte olması söz konusu değildir. Aynı zamanda yatırımcının tüm varlıkları Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) bünyesinde saklanır. 

Öte yandan her yatırım aracında olduğu gibi altın sertifikasında da riskler bulunur. Bu risklerden en önemlisi; altın fiyatlarında oluşabilecek dengesizliklerdir. Altın fiyatları, uluslararası ilişkiler, ekonomik gelişmeler, merkez bankası politikaları gibi pek çok faktörden etkilenir. Dolayısıyla herhangi bir sebepten ötürü altın değer kaybederse, altın sertifikalarının fiyatında da düşüş yaşanabilir. 

Altın Sertifikası ile ETF (Borsa Yatırım Fonu) Arasındaki Fark Nedir?

Altın Sertifikası ile Altın Fonu Arasındaki Fark Nedir?

Her ne kadar altın sertifikası ve altın fonu fiziki altın almadan yatırım yapma imkanı sunsa da yapısal olarak birbirinden oldukça farklıdır. Altın sertifikası Hazine ve Maliye Bakanlığı gözetiminde Darphane tarafından ihraç edilir. Her bir altın sertifikası Darphane kasasında fiziksel olarak saklanan belirli bir gram altını temsil eder. Yatırımcının belirli şartları sağlaması ve talep etmesi durumunda altın sertifikaları fiziki altına dönüştürülebilir. 

Altın fonu ise birden fazla yatırım aracını bünyesinde barındıran, bankalar veya portföy yönetim şirketleri tarafından oluşturulan bir yatırım fonudur. Altın fonu ile fiziki altın işlemleri, vadeli altın işlemleri yapılabildiği gibi altın madenciliği şirketlerinin hisse senetleri alınıp satılabilir. Altın fonu sisteminde altın sertifikasından farklı olarak altına değil fonun genel performansına ortak olunur. Bu yönüyle altın fonları piyasa dalgalanmalarına daha açıktır.

Kaynakça:

• 193 Sayılı Gelir Vergisi Kanunu 
• 6036 Sayılı Cumhurbaşkanı Kararı