Sigorta primi, işverenlerin çalışanların belli haklara sahip olabilmeleri için devlete ödediği ücrettir. Bu haklar arasında sağlık hizmetleri ve emeklilik durumunda doğan haklar yer alır. Sigorta primlerinin hesaplanmasını etkileyen bazı faktörler vardır. Bu yazıda 4A sigorta primi primi, 30 günlük sigorta primi, maaşa göre sigorta primi, engelli sigorta primi, bebek bakıcısı sigorta primi, memur sigorta primi, kasko sigorta primi, isteğe bağlı sigorta primi gibi sigorta prim hesaplamasıyla ilgili tüm detayları ele alacağız.
Sigorta primi hesaplama işlemi için belirli verilerin bilinmesi gerekir. Bu verilerden en önemlisi brüt maaşlardır. Kamu görevlileri brüt maaş tutarlarını e-devlet aracılığıyla öğrenebilir. Özel sektör çalışanları ise insan kaynakları biriminden aldıkları maaş bordrosuyla brüt maaş tutarını öğrenebilir.
Sigorta primi hesaplama sırasında bilinmesi gereken bir diğer veri ise prim oranıdır. Sigorta prim oranların her yıl devlet tarfından sınırlaları belirlenir ve iş veren bu alt ve üst sınır çerçevesinde çalışanına sigorta prim ödemesi yapar. Sigorta primi, brüt maaş ile prim oranı çarpılarak hesaplanır.
Örneğin asgari ücretle çalışan bir kişi için işverenin ödeyeceği sigorta primini hesaplayalım. Brüt asgari ücret 20.002,50 TL’dir. Asgari ücretliler için SGK prim oranı ise %15’dir. Bu durumda:
20.002,50 x %15 = 3.000,38 TL sigorta primi ödenir.
4A, Bağ-Kur ve SSK’nın SGK’ya bağlandığı sırada SSK’ya dahil olanları kapsayan sigorta türünün yeni adıdır. 4a sigorta primi hesaplama yapılırken brüt maaş sigorta prim oranı ile çarpılır. Sigorta prim oranları ise bazı başlıklara göre ayrılır. Bu başlıklara yakından bakalım:
Sigortalı Payı: %5
İşveren Payı: %7,5
Toplamda: %12,5
Sigortalı Payı: %1
İşveren Payı: %21 – 27,5
Toplamda: %37,5 – 43
İşveren Payı: %1 – 6,5
Genel sağlık sigortası oranı, işsizlik sigorta primi oranı ya da kısa vadeli sigorta kolları oranı ile brüt maaş çarpılarak 4A sigorta primi hesaplanabilir.
30 günlük sigorta primi hesaplama işlemi için net bir tutar ortaya koymak yanlış olur. Çünkü asgari ücret ile çalışan bir kişinin 30 günlük sigorta primi hesaplaması ile 30.000 TL ücret ile çalışan bir kişinin 30 günlük sigorta primi eşit olmayacaktır.
30 günlük sigorta primi, diğer sigorta primi hesaplmlarında olduğu gibi burada da brüt maaş ile sigorta primi oranı çarpılarak hesaplanır.
Örneğin, 30.000 TL brüt maaşı olan bir çalışanı ele alalım. SGK prim oranı ise %15 olsun. Bu durumda:
30.000 x %15 = 4.500 TL sigorta primi ödenir.
Maaşa göre sigorta primi, çalışanın brüt maaşına göre değişiklik göstermektedir. Maaşa göre sigorta primi hesaplama işlemi yapılırken brüt maaş ile sigorta prim oranı çarpılır. Çıkan tutar maaşa göre sigorta primi tutarıdır. Ancak maaş dışında ek gelirler de varsa bu da prim hesaplamasına dahil edilir.
Maaşa göre sigorta primi hesaplanırken sigorta primi çalışan ve işveren için tarafından iki taraflı da ödenebilmektedir. Çalışan için hesaplanıyorsa bu oran maaşın %14’üdür. İşverenin ödeyeceği tutar hesaplanırken de prim oranı %20,5’dir.
Engelli sigorta primi hesapma işlemi yapılırken devlet desteği alan iş yeri ve almayan iş yerine göre farklı hesaplamalar yapılır. Engelli sigortalı çalıştıran işletmelere devlet sigorta konusunda yardımcı olmaktadır. Bu yardımlardan faydalanmak için şartları yerine getirerek SGK’ya başvuru yapmak gerekir. Destek alınması doğrultusunda prime esas alt sınır teşviksiz 3.753,00 TL, teşvikli 1.701,36 TL’dir. Prime esas üst sınır ise teşviksiz 28.147,50 TL, teşvikli 22.843,26 TL’dir.
Bebek bakıcıları için bebek bakıcısı sigorta primi hesaplama işlemi diğer sigorta primleri hesaplamalarından biraz daha farklıdır. Eğer bakıcı 10 günden daha az çalışıyorsa günlük brüt asgari ücretin %2’si kadar sigorta primi ödenir. 10 günlük çalışma 75 saate denk gelir ve 2024 yılı için bu ücret 133,3 TL’dir. Eğer bakıcı aylık olarak çalışıyorsa, o bakıcı için aylık ödenecek prim tutarı 7.500,94 TL’dir.
Memur sigorta primi 4C kapsamına gşrmektedir. Bu kapsamda memur sigorta primi hesaplama işlemleri diğer gruplarda yer alan sigorta türlerinden farklıdır.
Memur sigorta priminde esas kazanç alt sınırını hesaplamak için 2023 yılı Aralık ayının ikinci yarısı için 447,15 TL x 16 gün = 7.154,40 TL ile 2024 yılı Ocak ayının ilk yarısı için 666,75 TL x 14 gün = 9.334,50 TL toplanır ve sonuç 16.488,90 TL olarak hesaplanır.
Memur sigorta priminde esas kazanç üst sınırı, 2023 yılı Aralık ayının ikinci yarısı için 3.353,63 TL x 16 gün = 53.658,08 TL ile 2024 yılı Ocak ayının ilk yarısı için 5.000,63 TL x 14 gün = 70.008,82 TL toplanır ve sonuç 123.666,90 TL olarak hesaplanır. Bu noktada aylık kazanç alt sınırı 20.002,50 TL iken aylık kazanç üst sınırı ise 150.018,90 TL’dir.
Kasko sigorta primi, kasko sigortası yaptırmak için yıllık veya aylık ödenen sigorta tutarıdır. Kasko sigorta primi hesaplama işlemi pek çok veriye dayanır. Bu veriler sigorta şirketleri arasında değişiklik gösterebilir. Kasko sigorta primi hesaplama formülü ise genel olarak şu şekildedir:
Kasko Sigorta Primi = (Araç Değeri x Risk Faktörü) + (Seçilen Teminatlar - Hasarsızlık İndirimi)
İsteğe bağlı sigorta, insanların istekleri dahilinde prim ödeyerek sağlık hizmetleri ve emeklilik haklarından faydalandığı bir sigorta türüdür. İsteğe bağlı sigorta primi hesaplama yaparken toplam gelirin belirli bir yüzdesi sigorta primi olarak ödenir. Bu oranlar ise şöyledir:
Sağlık Sigortası: %12
Malullük, Yaşlılık ve Ölüm için %20
Toplamda: %32