DCD Nedir (Tam Teminatlı Opsiyon) Nasıl Yapılır? Örnekleri

Para piyasalarında yükselmek ve döviz riski alarak kazanç elde etmek isteyen müşteriler için sunulan DCD ( Tam teminatlı opsiyon ), bankalar tarafından müşterilere sunulan ve vadeli mevduat getirisi ile birlikte döviz opsiyonu içeren bir üründür. Yüksek getiri potansiyeline sahip olan bu üründe dikkat edilmesi gereken bazı önemli noktalar vardır.

Bu yazımızda DCD’nin ne olduğu, nasıl yapıldığı ve nasıl hesaplandığı hakkında kapsamlı bilgiler sunacağız. Ayrıca DCD ile opsiyon arasındaki farklı detaylı bir şekilde ele aldıktan sonra bazı örneklere yer verip, bu ürünün avantajlarını ve kimlerin yapabileceğini inceleyeceğiz. 

DCD (Tam Teminatlı Opsiyon) Nedir?

Tam teminatlı opsiyon, finans dünyasında "Dual Currency Deposit (DCD)" olarak da bilinen, getirisi artırılmış bir yatırım ürünü olarak bilinir. Bu yatırım ürünü, vadeli mevduat getirisi sunarken döviz opsiyonu içermesi ile yatırımcısına ek kazanç fırsatı sağlar. 

DCD, temel olarak bir vadeli mevduat ile vanilya opsiyonun aynı yapı altında birleştirilmesi ile gerçekleşir. Müşteri, bu yapı sayesinde sahip olduğu bir para birimini belirli bir vade ve seviyeden alma ya da satma hakkını bankaya devreder. Bu hakkın devri karşılığında ise banka, müşteriye önceden belirlenmiş bir prim ödemesi gerçekleştirir. Müşterinin sağladığı bu hak aynı zamanda yatırılan anaparanın da vadeli mevduata bağlanmasını ve faiz getirisi elde edilmesini sağlar.

DCD ürünü yüksek getiri potansiyeli sunsa da müşterinin elde ettiği kazanç, belirli piyasa koşullarına ve döviz kurunun vade sonundaki seviyesine bağlı şekilde değişiklik gösterir. Dolayısıyla bu ürünler, bazı riskleri barındırdığından bu riskleri yönetebilecek yatırımcılara hitap eder. Bu ürünlerin temel avantajı, standart vadeli mevduata kıyasla daha yüksek getiri potansiyeli sunmasıdır. Ancak bu kazanç, belirli piyasa koşullarına ve döviz kurunun vade sonunda hangi seviyede olduğuna bağlı olarak şekillenir. Bu nedenle, DCD ürünleri genellikle döviz kuru hareketliliğine karşı belli bir görüşü olan ve riski yönetebilecek yatırımcılara hitap eder.

DCD Nasıl Yapılır?

DCD işleminin yapılabilmesi  için belirli adımların izlenmesi gerekir. Bu adımlar ise şu şekilde sıralanabilir;

1. İlgili bankadan mevduat sahibi olan müşteri bir döviz cinsi belirler.
2. Müşteri, belirlediği dövizi, belirli bir vadede belirli bir fiyat üzerinden alma hakkını bankaya satar.
3. Banka ise bu işlem karşısında müşteriye prim ödemesi yapmayı onaylar.
4. Vade sonunda işleme konu olan tutar, vadeli mevduat olarak bağlanır. 
5. Müşteri yatırım kararını doğru yönde aldıysa, hem mevduat faizi getirisi hem de opsiyon primi kazanır.

Mevduat Yatırımı Yapmadan Önce Nelere Dikkat Etmelisiniz? başlıklı yazımızı okuyarak mevduat yatırımı yapmadan önce dikkat edilmesi gereken unsurları inceleyebilirsiniz. 

DCD Örnekleri Nelerdir?

Aşağıda verilen DCD örneğinde bir yatırımcının EUR / TRY kuru üzerinden DCD ürününe bağladığına yer verilmiştir; 

Yatırımcı, elindeki 1.500.000 TRY tutarındaki nakdi, 30 günlük vade ile EUR/TRY kuru üzerine DCD ürününe bağlar. EUR/TRY kuru işlem tarihinde 35,00 seviyesindedir. Yatırımcı ise “vade sonunda EUR/TRY kurunun 34,00 seviyesinin altına inmeyeceği” öngörüsüne sahiptir. Bu beklentiye göre yatırımcı, 34,00 seviyesinden EUR Call / TRY Put opsiyonu satarak DCD işlemini başlatır. Mevduat faizi ise aylık net %1,3 oranında belirlenmiştir.

1.Senaryo: EUR / TRY kurunun 34,00 altına düşmesi ( Ör: 32,00 );

Bu durumda yatırımcının yapmış olduğu öngörü gerçekleşmemiş olur. Opsiyon ise karşı tarafça kullanılır ve yatırımcının TRY anaparasını 34,00 kur seviyesinden euro birimine çevirmek durumunda kalır. Bu işlem ise aşağıdaki gibi gerçekleşir;

• 1.500.000 TRY / 34,00 = 44.117,65 EUR
• Ayrıca yatırımcı, 1.500.000 TRY x %1,3 = 19.500 TRY mevduat getirisi elde eder.

Vade sonunda yatırımcının elinde olacak tutar ise şu şekilde belirlenir;

• 44.117,65 EUR (bugünkü kurla 33,00 × 44.117,65 = 1.411.764 TRY eder)
• 19.500 TRY faiz getirisi
• 1.411.764 - 19.500 = 1392.264
• 1.500.000 - 1392.264 = 107.736 TRY
• Toplam TRY karşılığı: 1.392.264 TRY, yani yatırımcı yaklaşık 107.736 TRY zarar etmiş olur.

2.Senaryo: EUR/TRY Kuru 34,00 Üzerinde Kalırsa (Örn. 36,00)

Bu durumda yatırımcının yapmış olduğu öngörü gerçekleşmiş olur. Opsiyon ise kullanılmaz, yatırımcı sadece faiz getirisiyle kazanç sağlar. Yatırımcı ana parasını çekmek istediğinde ise aşağıdaki işlem gerçekleştirilir;

• Hala 1.500.000 TRY mevduatı durmaktadır.
• Ayrıca 19.500 TRY faiz getirisi elde eder.
• Toplam getirisi: 1.519.500 TRY, yani bu senaryoda yatırımcı risksiz bir faiz getirisi elde eder.

DCD ile Opsiyon Arasındaki Fark Nedir?

DCD ile opsiyon; yapı, getiri, uygulama, teminat ve risk kapsamı bakımından farklılık gösterebilir. Detaylı şekilde bilgi vermek gerekirse aşağıdaki tablo incelenebilir;

DCD Nasıl Hesaplanır?

DCD hesaplama işlemi sırasında anapara miktarı, faiz oranı, vade süresi, opsiyon kullanımı ve vade sonunda oluşan döviz kuru dikkate alınır. Bu işlem, iki temel bileşene dayanır: bunlardan birincisi yatırımcının anaparası üzerinden elde ettiği vadeli mevduat faizi, ikincisi ise döviz kuruna bağlı olarak ortaya çıkan opsiyon kullanımı nedeniyle oluşabilecek kur farkı riskidir. 

Hesaplama adımında ilk olarak faiz getirisi hesaplanır. (Faiz = Anapara × (Faiz Oranı / 100) ) Ardından vade sonunda kur, opsiyon kuru ile karşılaştırılır. Bu durumda kur yatırımcının lehine ise opsiyon kullanımı gerçekleştirilmez. Yani yatırımcı hem anaparasını hem de faizini aynı para birimi ile geri alır. Ancak kur, yatırımcının aleyhine ise opsiyon kullanılır. Yani yatırımcının anaparası, opsiyon seviyesinden döviz kuruna çevrilir.

Vade sonunda ise portföy hesaplaması yapılır. Bu durumda kullanılması gereken formül şu şekildedir; 

• Faiz getirisi + döviz karşılığı (ya da dövize çevrilmiş anapara)

DCD Avantajları Nelerdir?

DCD, yatırımcılara yüksek getiri imkanı sunan yatırım araçlarından biridir. Yatırımcı, DCD ile döviz kurlarındaki dalgalanmalardan faydalanarak mevduat faizine göre daha yüksek kazanç elde etme potansiyeline sahip olur. Ayrıca esnek bir yapı sunan bu ürün, yatırımcıların piyasa hareketliliğinden kazanç sağlamasını mümkün kıldığı gibi risk yönetimi gerçekleştirmesini de destekler.

DCD, yatırımcıların prim geliri elde etmesini de mümkün hale getirir. Bu durumda yatırımcı, bankaya sattığı opsiyon karşılığında ek bir kazanç elde etmiş olur. Ancak yatırımcının bu işlemde banka ile anlaşmış olduğu vadeden önce para çekme olasılığı bulunmaz. 

Kimler DCD Yapabilir?

DCD yapmaya uygun olan kişiler şu şekilde sıralanabilir;

• Ticari firmalar, 
• Kurumsal şirketler
• Çalıştığı bankaya para opsiyonu satarak prim almak isteyen müşteriler,
• Agresif ve yatırımı seven kişiler,
• Mevduat getirilerinden yüksek getiri elde etmek isteyen kişiler,
• Döviz piyasalarını takip ederek döviz kuruna ilişkin öngörüsü bulunan kişiler.

Farklı yatırım araçları hakkında bilgi almak için Paranızı Değerlendirebileceğiniz En İyi Yatırım Aracı başlıklı yazımızı okuyarak daha detaylı bilgi edinebilirsiniz. 

DCD İşleminde Nelere Dikkat Edilmeli?

DCD işleminde dikkat edilmesi gereken bazı unsurlar bulunur. Bu unsurlar aşağıdaki gibidir;

• DCD işlemlerinde bankaya yatırılan para miktarı, banka ile anlaşılan vade süresinden önce bozulamaz. Dolayısıyla yatırımcı, belirtilen vade süresini beklemek durumundadır. 
• DCD işlemlerinde kur farklılıklarına karşı herhangi bir koruma bulunmaz. Dolayısıyla yatırımcının bu farklılıkları göz önünde bulundurarak işlem gerçekleştirmesi gerekir. 
• DCD işlemlerinde işlemlerinde belirlenen opsiyon primi sınırı, alınan pozisyonun tersine doğru aşılırsa, yatırımcının anaparası da riske girebilir. Bu durumda anapara garantisi ortadan kalkmış olur. Dolayısıyla yatırımcı, piyasa hareketliliklerini göz önünde bulundurmalı ve anaparasının tehlikeye girebileceğini bilmelidir.