Dönen Varlık Nedir? Nasıl Hesaplanır? Örnekleri

Bir şirketin finansal sağlığını ve likiditesini koruması, varlıkların etkin şekilde yönetilmesine yardımcı olur. Dönen varlıklar, bu yönetimin gerçekleştirilmesi için şirketin kısa vadeli yükümlülüklerini karşılama kapasitesini gösterdiği gibi günlük operasyonların sürdürülebilmesini de mümkün kılar. 

Bu yazımızda dönen varlığın ne olduğunu, nasıl hesaplandığını ve nasıl yorumlandığını inceleyeceğiz. Ayrıca dönen varlık örnekleri hakkında kapsamlı bilgi sunmakla birlikte dönen varlık devir hızının ne olduğunu, bu işlem hesaplamasında hangi yöntemlerin izlendiğini ve dönen varlıkların nereye yazıldığını detaylı bir şekilde ele alacağız. 

Dönen Varlık Nedir?

Dönen varlıklar, bir işletmenin günlük faaliyetlerini sürdürebilmesi ve kısa vadeli yükümlülüklerini karşılayabilmesi için sahip olduğu ekonomik değerdir. Bu değer, bir yıl veya bir işletme döngüsü içinde nakde çevrilebilir, satılabilir ya da tüketilebilir. Dönen varlıklar, şirketin likiditesini korumak açısından oldukça önemlidir. Ayrıca şirketlerin finansal istikrarının sağlanması ve finansal esnekliğin kazanılması açısından da kritik bir rol oynar.  

Şirketlerin mali sağlığını değerlendirmede kullanılan önemli göstergelerden biri olan dönen varlıklar, özellikle kısa vadeli borçların ödenmesi ve acil nakit ihtiyaçlarının karşılanmasında büyük rol oynar. Dolayısıyla dönen varlıkların etkin yönetimi, mevcut finansal durumu korumanın yanı sıra geleceğe yönelik sağlam bir temel oluşturur. Bu ekonomik değerlerin hacmi ve yapısı, şirketlerin kısa vadeli ödeme gücünü ve nakit akışını belirleme konusunda etkiye sahiptir. 

Dönen varlıklar, işletme sermayesinin temel yapı taşlarını oluşturur. Bu varlıkların hacmi ve yapısı, şirketin kısa vadeli ödeme gücü ve nakit akışı yönetimi açısından belirleyici olur. Aynı zamanda ekonomik dalgalanmalardan ve sektör koşullarından etkilenmeye açık olmaları, işletmelerin bu varlıkları yakından takip etmelerini gerektirir. 

Dönen varlıklar ve örneklerine yönelik bilgiler aşağıdaki tabloda verilmiştir:

Dönen Varlık Nasıl Hesaplanır?

Dönen varlık hesaplaması sırasında nakit, alacaklar, stoklar ve ödeme sonrası harcamalar dikkate alınır. Bu işlem, bir işletmenin likiditesini değerlendirmek için sıkça tercih edilir. İşlem sırasında işletmenin sahip olduğu nakdin miktarı, müşterilerden alacak tutarları, satışa hazır olan stokları ve gelecekteki harcamaları toplanır. Hesaplama formülü ise aşağıdaki gibidir;

• Dönen Varlık = Nakit Tutarı + Alacaklar + Stoklar + Ödeme Öncesi Harcamalar

Bu formülde yer alan kalemler ise şu şekilde açıklanabilir; 

1. Nakit Tutarı: İşletmenin kısa sürede erişerek hemen kullanabileceği para tutarıdır.
2. Alacaklar: İşletmenin genellikle kredilerden kaynaklı yaptığı satışlardan sonra müşterilerden almayı beklediği tutardır.
3. Stoklar: Satılmak üzere elde bekletilen mallardır. Bu mallar, işletmenin satış kapasitesini gösteren büyük bir unsurdur.
4. Ödeme Öncesi Harcamalar: Ödemesi yapıldığı halde henüz hizmetine ve faydasına erişilemeyen harcamalardır. Bu giderler, sigorta primlerini ve kiraları kapsayabilir. 

Dönen Varlık Örnekleri Nelerdir?

Dönen varlık örnekleri ve türleri aşağıdaki gibidir;

Borsanın nasıl oynanacağı hakkında kapsamlı bilgi edinmek için Borsa Nedir, Nasıl Oynanır? başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Dönen Varlıklar Nasıl Yorumlanır?

Dönen varlıkların yorumlanması, birkaç farklı adımda gerçekleştirilebilir. Bu adımlar aşağıdaki gibi sıralanabilir;

1. Likidite açısından yorumlama
2. Alacak yöntemi açısından yorumlama
3. Stok yönetimi açısından yorumlama
4. Dönen varlıkların yapısı açısından yorumlama

Dönen Varlık Hesap Kodları Nelerdir?

Dönen Varlık Devir Hızı Nedir?

Dönen varlık devir hızı, bir işletmenin sahip olduğu kısa vadeli varlıkları ne kadar verimli kullandığını gösteren oran olarak tanımlanır. Bu oran, dönen varlıkların satışlara dönüşme hızını ölçer. Oran yükseldikçe işletmenin dönen varlıkları da bir o kadar hızlı şekilde satışa dönüşür. Bu durumda şirketin likiditesine pozitif etki sağlaması için varlıkların uzun süre stokta olması ya da tahsil edilmeden kalmasından çok nakde dönüştürülmesi gerekir. 

Hesaplama formülü ise şu şekildedir;

• Dönen Varlık Devir Hızı = Net Satışlar / Ortalama Dönen Varlık

Ancak bu oranı değerlendirirken sektörel farklılıklar mutlaka göz önünde bulundurulmalıdır. Örneğin; perakende sektöründe satış döngüsü kısa olduğu için dönen varlık devir hızı genellikle yüksektir. Buna karşılık, üretim süreci uzun olan ağır sanayi gibi sektörlerde bu oran doğal olarak daha düşük seyredebilir.

Dönen Varlık Devir Hızı Nasıl Hesaplanır?

Dönen varlık devir hızı hesaplamasında net satışlar ve ortalama dönen varlık değeri dikkate alınır. İşlem sırasında net satışlar, o döneme ait toplam satışlardan satış iadeleri ve indirimler çıkarılır. Bunun ardından dönen varlık devir hızına ulaşılabilir. Ortalama dönen varlık değeri ise dönem başında ve dönem sonunda dönen varlık değerinin ortalaması alınarak elde edilir. 

Bu oranın yüksek olması, işletmenin varlıklarını ne kadar hızlı şekilde satışa dönüştürebildiğini ve kaynaklarını ne kadar etkin kullanabildiğini gösterir. İşletmenin devir hızı düşük ise varlıkların satışa dönüştürülmesi sürecinde yavaşlık olduğu ve işletmenin kaynaklarını verimli kullanamadığı anlaşılabilir. Bu durumda işletme, nakit akışında sıkıntı yaşayabilir ve finansal esneklik açısından kayıp yaşanabilir. 

Dönen Varlık ve Duran Varlık Arasındaki Farklar Nelerdir?

Dönen varlık ve duran varlık arasındaki farklar aşağıdaki tabloda verilmiştir;

Dönen Varlıklar Bilançoda Yer Alır mı?

Evet, dönen varlıklar işletme bilançosunda aktif olarak yer alır. Bilançoda yer alan dönen varlıklar, işletmenin günlük ihtiyacı için kullanılan nakit ve alacak gibi likit kaynakları içerisinde barındırır. Bu varlıkların özelliği ise genel olarak bir yıl ya da daha kısa sürede nakde dönüştürülebilir olmasıdır. 

Bilançonun sol kısmında da dönen varlıklara rastlanabilir. Bu kısımda yer alan dönen varlıklar, işletmenin kısa vadeli mali durumunu ve likiditesini yansıtmak için bilançoda bulunur. Burada yer alan varlıklar ise genel olarak işletmenin operasyonlarını karşılama kapasitesini ve borçlarını kısa vadede ödeyebilme yeteneğini gösterir. 

Dönen Varlıklar Nereye Yazılır?

Dönen varlıklar, bir işletme bilançosunun aktif kısmında yer alır. Bu durumda dönen varlık kapsamında değerlendirilen ve bilançonun aktif kısmında bulunan dönen varlıklar aşağıdaki tabloda verilmiştir;