EYT Nedir, Kimleri Kapsar? EYT Şartları
Sosyal Sigortalar Kanunu’nda 1999 yılında yapılan değişiklik sonucu sosyal güvenlik sisteminde birtakım düzenlemeler yapılmış ve 9 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalı olan bireylerin emekliliği hak etme koşullarında değişikliğe gidilmiştir. Bu kapsamda emeklilik hakkı kazanılması için prim gün sayısı ve sigortalılık süresine ek olarak yaş şartı da getirilmiştir.
Yasadaki değişiklik öncesinde kadınlarda 20, erkeklerde 25 yıl sigortalılık süresi ile 5.000 prim günü şartını yerin getiren bireyler emeklilik hakkı kazanabiliyordu. Değişiklikle birlikte yaş ve prim gün sayısında kademeli olarak artışa gidildi. Emeklilik yaşı kadınlarda 58 ve erkeklerde 60 olarak belirlenirken prim ödeme gün sayısı son hâliyle işçilerde 7.200, esnaf ve çiftçilerde ise 9.000’e çıkarıldı.
Yapılan bu değişiklik sonucu ülkemizde EYT sorunu da gündeme gelmiştir. Bu yazımızda senin için “EYT nedir?” ve “EYT şartları nelerdir?” gibi merak edilen pek çok sorunun yanıtını bir araya getirdik.
EYT Nedir?
EYT’nin açılımı, emeklilikte yaşa takılanlar olup emekli olmak için gerekli olan sigortalılık süresini ve prim gününü tamamlayan ancak yaş şartını karşılamayan kişileri belirtmek amacıyla kullanılır.
9 Eylül 1999 tarihinden önce sigortalılık süresini ve prim gününü tamamlayan çalışanlar yaş şartı olmadan emekli olabiliyordu. Bu tarihte 4447 sayılı Kanun’la birlikte emeklilik yaşı kadınlarda 58, erkeklerde ise 60 oldu. 2008 yılına gelindiğinde ilk kez sigortalı olarak işe başlayacak bireyler için emeklilik yaşının 5510 sayılı Kanun ile 65’e yükseltilmesi sonucu emeklilik için 65 yaşına kadar beklenmesi gerekliliği doğdu.
EYT Kimleri Kapsıyor?
EYT emeklilik hakkı elde etmek isteyen çok sayıda vatandaşın gündemindeki ilk konu olmayı sürdürüyor. Peki, EYT hangi yılı kapsıyor?
EYT sigorta başlangıç tarihi 9 Eylül 1999’dan önce olan, emekli olmak için gereken prim günü ve sigortalılık şartını sağlamış olmakla birlikte yaşından dolayı emekli olamayan kişileri kapsar. EYT’de yaş sınırının kalkması EYT’de 50 yaş formülü olarak anılan yaş sınırının da uygulanmayacağı anlamına gelir.
EYT’ye göre emeklilik hesaplama işlemi yapılırken sigorta başlangıç tarihi, sigortalılık süresi ve prim günü kriterleri değerlendirilmelidir. EYT’liler emekli olma şartını yerine getirmeleri hâlinde başvuru tarihinden itibaren hızlı bir şekilde emekli olabilmektedirler. Prim günü ve sigortalılık süresini doldurmayanlar ise bu şartları yerine getirdikleri tarihten itibaren emekli olabilirler.
EYT Şartları Nelerdir?
9 Eylül 1999 tarihine kadar çalışanlar prim günü ve sigortalılık süresi şartlarını sağladığında yaşa takılmadan emekli olabilirken yapılan kanun değişikliği sonrası bu kriterlere yaşın da eklenmesi EYT sorununun ortaya çıkmasına neden oldu. Bu sorunun çözülmesi için ise EYT düzenlemesinin hayata geçirilmesi gündeme geldi.
EYT başvuru şartları şu şekilde sıralanabilir:
- Sigorta kaydının 9 Eylül 1999 tarihinden önce olması.
- 5.000 gün prim ödemesinin tamamlanması.
- Kadınlar için 20 yıl ve erkekler için 25 yıl sigortalılık süresinin dolması.
30.01.2023 tarihinde meclise sunulan kanun teklifinde netleşen detaylar ise şu şekildedir:
- Kadınlar 20 yıl, erkekler 25 yıl sigortalılık süresini ve tüm bireyler 5.000 prim gün sayısını doldurarak emeklilik hakkını kazanabilecekler.
- Emekli olan ve 10 gün içinde aynı işyerinde işine devam eden emekliler %5 sigorta teşvikinden faydalanabilecekler. Taşerondan işçi kadrosuna geçenler için zorunlu emeklilik kaldırılacak.
- Sigorta girişi 1999 tarihinden önce olanların prim gün sayısı sigorta başlangıcına göre kademeli olarak 5.000 ila 5.975 gün arasında değişecek. Düzenleme ile yaş şartı kalkmakla birlikte kadınların 20, erkeklerin 25 yıl sigortalılık süresi ve tüm bireyler 5.000 ila 5.975 arasında değişen prim gün sayısını doldurmaları gerekecektir.
EYT’li Kaç Kişi Var?
Sosyal Sigortalar Kurumu verilerine göre Türkiye’de yaklaşık 6 milyon kişinin EYT mağduru olduğu bilinmektedir.