Çek Defteri Nasıl Alınır?
Çek Nedir?
Öncelikle çekin ne olduğunu açıklayalım. Çek, kıymetli evrak niteliğinde bir kambiyo senedidir. Bir havalenin ödenmesi için çıkarılan teyit emri özelliği taşımaktadır.
Peki Kambiyo Nedir?
Kambiyo senedi, ticaret hukukunda hak doğurucu niteliğe sahip kıymetli evrakın bir alt türüdür. Poliçe ve bono da çek gibi kambiyo senedi türlerindendir. Kambiyo senetlerinin diğer kıymetli evraklardan farkı kambiyo senetlerinin el değiştirme, devredilebilme olanaklarına sahip olmasıdır. Yani temel hukuki ilişkiden bağımsızdır.
Şimdi çek tanımına geri dönelim…
Çek ticari hayatta sıklıkla kullanılmaktadır. Özellikle girişimcilerin alacaklarını, vereceklerini düzenlemek için faydalandıkları bir yöntemdir. Çekler ancak bankaların güvence ve yükümlülükleri ile kullanılabilmektedir. Bir kişinin çek defterine sahip olabilmesi için banka ile çek sözleşmesi imzalaması gerekmektedir. Çek düzenleyen sahibine “keşideci”, çekin karşılığını alacak kişiye “lehdar”, ödemeyi gerçekleştirecek kişiye ise “muhatap” denilmektedir. Eğer çekin bankada karşılığı yok ise buna “karşılıksız çek” denmektedir.
Eğer çekin üzerinde lehdar bilgisi bulunuyorsa “nama yazılı çek”, lehdarın adı bulunmuyor ise “hamiline çek” denilmektedir.
Unutulmamalıdır ki; Avrupa Birliği ülkelerinde, çek karşılığını bankada bulundurmak yasal olarak zorunludur ve aksi durum idari yaptırıma bağlanmıştır. Çeklerde vade yoktur ve çekler görüldüğünde önemlidir. Ülkemizde ileri vadeli çek uygulaması nedeniyle çek fiilen bir ödeme aracı değil, bono gibi kullanılan bir değerli evrak durumundadır.
Yaygın olarak “çek koçanı” da denilen çek defterinde genellikle on ya da yirmi beş yaprak bulunmaktadır. Banka her yaprak için teminat talep etmektedir. Her bir ödeme için bir yaprağı kullanılmaktadır. Çek ile ödeme çoğunlukla ticaret hacmi büyük olan işletme ve şirketler tarafından kullanılmaktadır. Başvuru ile bankadan talep edilen çek defterleri uygun bulunması halinde yine banka tarafından şahıs ya da işletme / şirketlere verilmektedir.
Çek Defteri Almak için Ne Yapmalısın?
Bir çek defterine sahip olabilmek için öncelikle tercih ettiğin bankada bir hesabın olmalıdır. Bu nedenle eğer hesabın yoksa ilk olarak bir banka hesabı açtırman gerekmektedir. Sana uygun bankayı bulmak ve o bankanın müşterisi olmak için BankamGelsin’i kullanabilirsin.
Hesabını açtırdın ya da hali hazırda vardı… Şimdi rahatça çek defteri için bankaya başvurabilirsin. Bu başvuru için genellikle bankalar senden Türkiye Cumhuriyeti kimlik kartı, ikametgâh belgesi sabıka kaydı gibi belgeler talep etmektedir. Bu belgeler ile şahsen başvurunu gerçekleştirebilirsin. Bankaların gerekli araştırma ve incelemeleri sonucunda herhangi bir kusurlu durum bulunmazsa, daha doğrusu koşulların yeterli bulunursa çek defterin basılarak sana teslim edilmektedir.
Kimler Çek Defteri Alabiliyor?
Genellikle, “çek defterini yalnızca ticaret ile uğraşan insanlar alabiliyor” gibi yanlış bir algı bulunmaktadır. Ancak bu doğru değildir. Çoğunlukla ticaret insanları tarafından tercih edildiği doğrudur. Fakat bu, çek defterinin yalnızca girişimciler ya da geniş hacimli ticaretle uğraşan insanlar tarafından alınabileceği anlamına gelmemektedir. Bankanın şartlarını sağlayan her tüzel ve gerçek kişi çek defteri alabilmektedir.
Çek Hesabı Nedir?
Çek talebin bankanın uygun bulması halinde basılır ve sana ulaştırılır. Çek defterinin sana ulaşmasının ardından çek defterindeki yaprakları dikkatlice incelemelisin. Her bir yaprakta çek defteri sahibinin vergi kimlik numarası, banka adı, kişinin basılan bankadaki hesap numarası, çekin basım tarihi doğru şekilde yer almalıdır. Bu bilgilerin tamamı çek hesabından derlenmektedir. Yani bu bilgilerin yazılı olduğu hesap senin çek hesabındır. Çeklerin tahsili de bu hesaptaki meblağdan gerçekleştirilmektedir. Bu nedenle çekinin karşılıksız çıkmaması için bu hesaptaki para miktarını kontrol etmeni önemle önermekteyiz.
Birkaç kullanımdan sonra alışacağın ve ödemeleri kolaylıkla gerçekleştirebileceğin bir ödeme yöntemi olan çek defteri istenildiği takdirde üçüncü bir kişiye de devredilebilmektedir. Çek cirolama denilen bu yöntem ile üçüncü kişi de yasal ibraz süresi içerisinde çeki ibraz ederek karşılığı olan parayı tahsil edebilmektedir.