Dönem Borcu Nedir? Ekstre Borcu ve Toplam Borçtan Farkları

Kredi kartında dönem borcu, ekstre borcu ve toplam borç gibi kavramlar çoğu zaman karıştırılsa da aslında hesap özetinde yer alan borç türlerini anlamanın temelini oluşturur. Bu kavramların birbirinden farkını bilmek, kart harcamalarını doğru takip edebilmek ve borcun nasıl oluştuğunu net şekilde görebilmek açısından önemlidir. Bu ayrımı doğru yapmak, kredi kartında dönem borcu yönetimini kolaylaştırır ve olası faiz ya da ek maliyetlerin önüne geçilmesini sağlar.

Bu yazımızda dönem borcunun ne olduğunu ve nasıl hesaplandığını kapsamlı bir şekilde ele alacağız. Ayrıca dönem borcu ile ekstre borcu arasındaki farkların yanı sıra dönem borcu ve toplam borç farkını da inceleyeceğiz. 

Dönem Borcu Nedir?

Dönem borcu, kredi kartından yapılan harcamaların hesap kesim tarihinde müşteriye yansıtılan toplam borç tutarını ifade eder. Bu tutar, müşterilerin dönem içerisinde yaptıkları harcamaların tamamını, önceki aylardan devreden borçlarını, taksitli alışverişlerini ve çekilen nakit avansları kapsar. Yani, kredi kartı dönem borcu, kullanıcının belirli bir hesap dönemi içerisinde kredi kartı ile yaptığı mali harcamaların toplamını gösterir. 

Öte yandan dönem borcu; müşterilerin kendi harcamalarını ve finansal sorumluluklarını görmelerine yardımcı olan bir göstergedir. Aylık bütçe yönetiminin yapılabilmesi açısından dönem borcunun kontrol edilmesi oldukça önemlidir.

Örneğin hesap kesim tarihi her ayın 20’si olan bir bireyin kredi kartından 20 Kasım ila 20 Aralık arasında yapılan harcamalar, faizler, taksitler ve nakit avanslar; bir sonraki ekstrenin dönem borcuna yansıtılır. Bu borcun yalnızca asgari tutarı ödendiğinde kalan borca yalnızca akdi faiz işlerken tamamı ödendiği takdirde herhangi bir faiz uygulanmaz.

Dönem Borcu Nasıl Hesaplanır?

Dönem borcu hesaplama işlemi sırasında dönem içerisinde yapılan harcamaların tamamı, müşterilere yansıtılan ücretler ya da faizlerin toplamı, dönem içerisinde yapılan iadeler ve ödemelerden sonra kalan borç tutarı gibi kalemlere dikkat edilir. Hesaplama işlemine ilişkin formül aşağıdaki gibidir;

• Dönem Borcu = Dönem İçerisinde Yapılan Tüm Harcamalar + Faizler ve Ücretler - Dönem İçerisinde Yapılan Ödemeler

Dönem borcu hesaplanırken izlenmesi gereken bazı adımlar vardır. Bu adımlar aşağıdaki gibidir;

1. Adım: Hesap Döneminin Belirlenmesi: Hesap dönemi, kredi kartı veya benzeri finansal ürünlerde, yapılan harcamaların hesap kesim tarihine kadar olan kısmını kapsayan süreyi ifade eder. Örneğin, 3 Kasım ila 3 Aralık tarihleri arasında gerçekleştirilen harcamalar, ilgili hesap dönemine dahil edilir.
2. Adım: Dönem İçerisinde Yapılan Harcamaların Toplanması: Dönem içerisinde gerçekleştirilen tüm harcamalar, banka tarafından ilgili hesap dönemine ait borç bakiyesine yansıtılır. Bu harcamalar; market alışverişleri, akaryakıt alımları, e-ticaret işlemleri, POS ödemeleri ve benzeri tüm harcama türlerini kapsamaktadır.
3. Adım: Devreden Borçların Eklenmesi: Devreden borçlar, önceki dönemde ödenmeyen borç tutarıdır. Önceki dönemden ödenmeyen borç tutarı, mevcut ayın dönem borcuna yansıtılır. 
4. Adım: Faiz ve Ücretlerin Eklenmesi: Banka, dönem borcunun tamamı ödenmediğinde (yalnızca minimum ödeme tutarı ödense bile) kalan borç üzerinden akdi faiz uygular. Minimum ödeme tutarının hiç ödenmemesi durumunda ise hem akdi faiz hem de gecikme faizi uygulanır. Dolayısıyla bu faizler, hesaba eklenmesi gereken önemli kalemlerdir.
5. Adım: Dönem İçi Yapılan Ödemelerin Düşülmesi: Bazı müşteriler, dönem içerisinde ara ödeme yapabilir. Bu durumda yapılan ara ödeme tutarı toplamının, döneme ait mevcut borç tutarından düşülmesi gerekir.

Örnek Hesaplama

Dönem Borcu ve Ekstre Borcu Arasındaki Farklar Nelerdir?

Dönem borcu, hesap kesim tarihinde kredi kartı hesabında oluşan toplam borcu ifade eden kavramsal bir tutardır; dönem içi harcamalar, taksitlerin ilgili aya düşen kısmı, nakit avanslar, önceki dönemden devreden borç, faiz ve ücretler ile yapılan ödemelerin toplam etkisinden oluşur. 

Ekstre borcu ise bu dönem borcunun bankanın müşteriye gönderdiği hesap özetinde belge halinde gösterilmiş şeklidir. Ekstre, sadece toplam borcu değil, bu borcu oluşturan tüm işlemleri (hangi gün hangi harcamanın yapıldığı, gelen taksitler, faiz ve ücret kalemleri gibi) detaylı biçimde listeler. Aslında her iki kavram aynı borcu ifade eder, farkları sadece sunum ve detay düzeyindedir; ödenmediğinde her ikisi de aynı şekilde bir sonraki döneme devreder ve borç üzerinden faiz işletilir.

Ekstre borcunun ne olduğu hakkında kapsamlı bilgi edinebilmek için Ekstre Borcu Nedir? Kalan Ekstre Borcu Ödenmezse Ne Olur? başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz. 

Dönem Borcu ve Toplam Borç Farkları Nelerdir?

Dönem borcu ve toplam borç farkı; kapsam, tanım ve kullanım amacı açısından birbirinden farklılık gösterir. Dönem borcu, hesap kesim tarihinde o döneme ait kredi kartı işlemlerinin sonucunda oluşan net borcu ifade eder; dönem içi harcamalar, taksitlerin o aya düşen kısmı, nakit avanslar, devreden borç, faiz ve ücretler ile yapılan ödemelerin toplam etkisi bu tutara yansır. 

Toplam borç ise dönem borcuna ek olarak son hesap kesiminden sonra yapılan yeni harcamaları ve gerçekleşen diğer işlemleri de içerir. Bu nedenle toplam borç, kart sahibinin ekstre kesim tarihinden sonraki hareketlerle birlikte güncel borç durumunu gösterirken; dönem borcu sadece ilgili ekstre dönemine ait kapatılmış borcu ifade eder. 

Yani, dönem borcu ekstre dönemine ait sabitlenmiş tutar, toplam borç ise o anda kredi kartı hesabında biriken güncel borç olarak tanımlanır.

Dönem Borcu ve Güncel Dönem Borcu Aynı Şey mi?

Hayır, dönem borcu ve güncel dönem borcu aynı şeyi ifade etmez; ancak birbiriyle bağlantılı iki kavramdır. Dönem borcu, yalnızca ilgili ekstre döneminde yapılan harcamaları, çekilen nakit avansları ve o dönemde oluşan faiz/ücretleri kapsayan, hesap kesim tarihinde sabitlenen toplam borçtur. 

Güncel dönem borcu ise hesap kesim tarihinden sonra yapılan yeni harcamaların, nakit avansların ve oluşmuş diğer kalemlerin de eklenmesiyle güncel olarak artabilen borç miktarını gösterir. Bu nedenle dönem borcu sabit bir tutarken; güncel dönem borcu, dönem borcunun üzerine son kesimden sonraki işlemlerin eklenmesiyle değişen ve kartın o andaki güncel borcunu yansıtan tutardır.

Yani, kartınızın hesap kesim tarihi her ayın 10’u ise 10 Kasım’dan 10 Aralık tarihine kadar yapılan harcamalar ve bu harcamalara eklenen faizler dönem borcunu oluşturur. Ancak dönem borcunu ödedikten sonra karttan harcama yaparsanız, bu harcamalar henüz ekstrenize yansımamış olur. Bu durumda, bankanın uyguladığı gerçek zamanlı bakiye veya “güncel dönem borcu” tutarını kontrol edebilirsiniz.

Dönem Sonu Borcu Ödenirse Faiz İşler mi?

Hayır, dönem sonu borcu ödenirse faiz işlemez. Bu noktada referans alınması gereken noktalar, dönem sonu borcunun ödeme tarihi ve miktarıdır. Dolayısıyla kredi kartı dönem borcunun zamanında ve düzenli şekilde ödenmesi oldukça önemlidir. Müşteri, dönem sonu borcunu son ödeme tarihine kadar ödedikten sonra banka tarafından herhangi bir gecikme faizi uygulanmamaktadır. 

Güncel Dönem Borcu Ne Zaman Ödenir?

Güncel dönem borcu, kredi kartı hesap kesiminden sonra dönem borcu ekstresinin son ödeme tarihine kadar ödenmelidir. 5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu’na göre hesap kesim tarihi ile son ödeme tarihi arasında on günden az bir süre olamaz. Ancak son ödeme tarihinin resmi tatile denk gelmesi durumunda, resmi tatili takip eden ilk iş günü son ödeme tarihi olarak kabul edilir. 

Bu süreçte güncel borcun en az asgari tutarını ödemeye özen göstermek gerekir. Yalnızca asgari ödeme tutarı yapılırsa, kalan borca akdi faiz uygulanır. Öte yandan asgari tutarın altında ödeme yapılırsa, banka tarafından gecikme faizi işlenir. 

Güncel Dönem Borcu Ödenmezse Ne Olur?

Güncel dönem borcu ödenmediğinde bazı yaptırımlar uygulanabilir. Mevcut dönem borcuna dair minimum tutarının son ödeme tarihine kadar ödenmesi gerekir. Son ödeme tarihinden itibaren asgarisi ödenmeyen borçlar için banka tarafından gecikme faizi uygulanır ve bu faiz günlük olarak işlemeye devam eder. 

Asgari ödemenin yapılmaması durumunda kart üzerinde gecikme kaydı oluşur ve müşterinin kredi notu olumsuz etkilenir. Eğer ödeme, üst üste iki dönem geciktirilirse, kart kullanıma kapatılabilir. Son olarak 90 gün boyunca herhangi bir ödeme yapılmazsa, banka tarafından yasal takip işlemleri başlatılır. Bu durumda ilgili borç dosyası avukata aktarılır ve ek masraflar doğar.  Öte yandan dönem borcunun yalnızca asgari tutarı ödendiğinde dahi bankaların akdi faiz uyguladığını da unutmamak gerekir. 

Dönem Borcu Ödeyince Nakit Avans Açılır mı?

Dönem borcu ödendiğinde nakit avans limiti genellikle yeniden açılabilir. Ancak banka, bazı durumlarda nakit avans limitini kısıtlayabilir. Ancak banka tarafından belirlenen kurallar doğrultusunda nakit avans tutarı hemen açılmayabilir. Buna göre müşteri tarafından yalnızca asgari ödeme yapıldıysa banka, geçici olarak nakit avans blokesi uygulayabilir. Borcun tamamının ödenmesinin ardından bu bloke ortadan kalkabilir.

Dönem Borcu Ödeyince Kart Açılır mı?

Kredi kartı, dönem borcu ödenmediği için geçici olarak kapatıldıysa, borç ödendiğinde genellikle otomatik olarak yeniden açılır. Pek çok banka, borcunun asgari tutarını ya da dönem borcunu ödeyen müşterilerin kartını kısa sürede yeniden kullanıma açar. Ancak kart yasal takip sürecinin başlamasının ardından kapatıldıysa, kartın açılması için yalnızca dönem borcunun ödenmesi yeterli olmayabilir. Tüm borç ödendikten sonra ancak bankanın onay vermesi halinde kartın kullanıma açılması mümkündür. 

Güvenlik nedenleri veya limit aşımı sebebiyle kapatılan kartlarda ise ödeme veya doğrulama işlemi tamamlandığında kart yeniden aktif hale getirilebilir. Bu durumda kesin bilgi için en doğru adım, bankanızın müşteri hizmetleriyle iletişime geçerek kartınızın kapatılma nedenini öğrenmektir.

Kaynak

• 5464 sayılı Banka Kartları ve Kredi Kartları Kanunu’nun 26. maddesi