Finansal kiralama olarak bilinen leasing, bir mülk ya da ekipmanın mülkiyet hakkının kiralama şirketinde bulunduğu, belirli bir süre boyunca ve belirli bir ücret karşılığında kiralama imkanı sunan bir finansman yöntemidir.
Bu yazımızda leasing nedir, leasing hesaplama nasıl yapılır, 2024 leasing faiz oranları, leasing şartları, leasing KDV avantajı, leasing ile araç alımı gibi leasinge dair tüm konuları ele alacağız.
Leasing yani finansal kiralama, belirli bir yatırım mülkünün, makinenin ya da kıymetli eşyaların kullanım hakkının bir bedel karşılığında bir süreliğine kiralanması işlemidir. Bu kiralama sürecinde malın mülkiyeti kiralayan şirkette kalır. Kiralama sürecinde yapılan sözleşmenin içeriğine göre sözleşme sonunda mülkiyet kiracıya da geçebilmektedir. Leasing genellikle orta ve uzun vadeli bir finansman yöntem olarak adlandırılır. Leasing işleminde amaç ihtiyaç duyulan mülkün daha uygun şartlarla satın alınmasıdır.
Aktif olarak kullanımda olan 2 leasing türü vardır.
Bunlar;
Finansal kiralamada mülkün tüm hakları kiracıdadır ve sözleşme sonunda mülk kiracıya geçer. Faaliyet kiralamasında mülkün kullanım hakları kiracıda olur ancak mülkiyet hakkı kiralayan şirkette kalır. Sat geri kirala leasingde ise kiracı kiraladığı ve mülkiyetini üzerine aldığı varlığı sözleşme bitiminde kiralama şirketine satabilir ya da kiralayabilir.
Leasing hesaplaması, kira ödemelerinin planlanması ve ek masrafların hesaplanmasıyla ilgili karmaşık bir süreç olarak görülebilir.
En uygun leasing hesaplama işlemlerinde genellikle iki yöntem kullanılır:
Sabit taksitli leasingde, adından da anlaşılacağı üzere tüm kira ödemeleri belirlenen süre boyunca sabit kalır. Bu yöntem ödeme planını net olarak bilmek isteyen kullanıcılar tarafından sıklıkla tercih edilir.
Değişken taksitli leasing, ödemelerin kiralama süreci boyunca esnek tutulduğu, değişkenlik gösterebilen bir ödeme yöntemidir. Bu yöntem genellikle düşükten yükseğe doğru ödeme yapmak isteyen kullanıcıların tercihidir.
En uygun leasing hesaplama sürecinde ise KDV, dosya masrafları, sigorta ve ekspertiz ücretleri gibi ek maliyetler de dikkate alınır.
Leasing hesaplama işlemi için genellikle çoğu web sitesinde online hesaplama araçları sunulur Bu araçlar, leasing işlemi için aylık kira tutarlarını hesaplamaya, leasing faiz hesaplamaya, leasing kredi hesaplamaya ve toplam maliyeti hesaplamaya olanak sağlar.
Leasing muhasebe kaydı, kiracının leasing yoluyla aldığı varlığın ve yapılan ödemelerin kaydedilmesini içeren bir işlemdir. Kiralanan mülkün muhasebe kapsamında kaydı yapılır. Her ay ödenen kira bedelinin kaydı tutulur. Leasing muhasebe kaydında uygulanan faiz oranı ve KDV tutarı da yer alır. Kiralanan varlık kullanıldığı sürece amortisman ayrılır. Leasing sözleşmesi sona erdiğinde ve varlık kiracıya devredildiğinde bu işlem de muhasebeleştirilir.
2024 yılında en uygun leasing faiz oranları kiralanan varlık türüne ve piyasa koşullarına göre değişiklik göstermektedir. Leasing faiz oranları, genel olarak Merkez Bankası'nın politika faizleri ve piyasa koşulları doğrultusunda belirlenir. Leasing türü faiz oranlarını doğrudan etkilemektedir. Nitekim sabit taksitli leasing ile değişken taksitli leasingde sunulan faiz oranları birbirinden farklıdır.
Çoğu banka kullanıcıları desteklemek amacıyla makine ve ekipman alımlarında %1 KDV imkanı sunarken, bazı katılım bankaları da faizsiz finansman sağlayan modeller geliştirmektedir. Ayrıca leasing hesaplama araçları kullanılarak ödeme planları ve faiz oranları kolayca hesaplanabilir.
Leasing işlemi uzun vadeli bir kiralama modelidir Bu yüzden bazı özel şartları bulunur. Leasing şartları, kiralayan şirket ve kiracı arasında imzalanan sözleşme ile belirlenir. Bu sözleşmede kiralanacak olan mallar, taraflar, kira bedeli, kiralama süresi gibi detaylar açıkça belirlenir. Leasing sözleşmeleri genellikle minimum 4 yıllık yapılmaktadır. Ayrıca bu sözleşme noter huzurunda yapılmalıdır. Bunun dışında leasinge konu olan mülk, sözleşme süresi boyunca sigorta ettirilmelidir. Aynı zamanda bu sözleşmede kiracının, leasing sözleşmesi boyunca kiralanan malın tüm bakım ve onarım sorumluluğunun kendisine ait olacağı maddesi de yer almalıdır. Sözleşme sürecinin sonunda mülkiyetin kimde kalacağı da sözleşmede açıkça belirtilmelidir.
Leasing kredisi, özellikle ticari faaliyet gösteren işletmelere sunulan bir hizmettir. Leasing kredisi sayesinde, işletmeler taşınır ve taşınmaz malları, makine, ekipman ve ticari araçları uzun vadeli kiralayarak kullanabilirler. Leasing kredisi almak isteyen firmaların vergi mükellefi olması gerekir. Her ne kadar leasing genel olarak ticari faaliyet gösteren işletmelere sunulsa da bazı durumlarda bireysel kullanıcılar için de fırsatlar sunulmaktadır.
Leasing süreci, kiralanacak varlığın belirlenmesiyle başlar. Kiracı, leasing şirketi ile anlaşarak varlığın değeri, kira süresi ve ödeme planlarını netleştirir. Sözleşme imzalandıktan sonra leasing şirketi mülkü satın alır ve kiracıya kullanım hakkını devreder. Süreç boyunca sigorta ve bakım masrafları genellikle kiracıya aittir. Kiracı, kira ödemelerini belirlenen süre boyunca yapar. Sözleşme sonunda varlık genellikle sembolik bir bedelle kiracıya devredilir.
Leasing işlemlerinde uygulanan KDV avantajı, özellikle makine ve ekipman konusunda yatırımlar yaparken firmalara önemli katkı sağlar. Leasing KDV avantajı sayesinde normalde %18 - %20 olarak uygulanan KDV oranları pek çok ürün kapsamında %12e kadar düşürülmektedir. Ayrıca leasing süresi boyunca KDV'yi peşin ödemek yerine, kira ödemeleri ile birlikte taksitler halinde ödeme imkanı da sunulmaktadır. Bu vergi avantajı sayesinde büyük ölçekli firmalar ciddi büyüklükte tasarruf sağlayabilmektedir.
Leasing, özellikle büyük ölçekli işletmeler açısından pek çok avantaj sağlayan bir yöntemdir.
Leasing yönteminin faydaları şu şekilde sıralanabilir:
Leasing ile araç alım işlemi leasing şirketleri aracılığıyla yapılır. Leasing şirketleri aracın ücretinin belirli bir yüzdesini ödeyerek kullanım hakkını müşteriye verir. Müşteri sözleşmede belirtilen süre boyunca aracı kullanabilir ve diğer leasing mülklerde olduğu gibi sözleşme sonunda aracın mülkiyetini alabilir. Leasing ile araba almak büyük ölçekli şirketler tarafından sıklıkla tercih edilen bir yöntemdir.
Leasing araç alımı avantajları işletmeler açısından büyük önem teşkil eder. Bu avantajlardan ilki araç satın almaya yüklü bir sermaye ayırmadan kiralama yöntemiyle nakit akışını korumaktır. Her ay ödenecek leasing tutarı belli olduğu için şirketler bu sayede bütçe planlaması yapabilmektedir.
Leasing ile araç alımının bir diğer avantajı ise vergi indirimleridir. Leasing yöntemi ile araç alınması halinde %1 oranında KDV uygulanabilmektedir. Sözleşmede yer alan maddelere göre araç bakım ve onarım işlemleri de leasing şirketleri tarafından üstlenilebilmektedir. Bu da işletmeler açısıdan büyük bir kolaylık sağlar. Leasing yöntemiyle araç kiralanması durumunda sözleşme sonunda araç mülkiyeti kiracıya geçebilmektedir. Ayrıca aracı değiştirme veya farklı bir modele geçme imkanı da sunulabilmektedir.
27.12.2011 tarihli Resmi Gazete'de Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe giren kararname doğrultusunda leasing KDV oranı %1 olarak belirlenmiştir. 2024 yılında da yatırım teşvik belgesine sahip tüm finansal kiralama işlemlerinde KDV oranı %1 olarak uygulanmaya devam etmektedir.
Leasing araç kiralama işlemi, işletmelerin araç ihtiyaçlarını karşılayan orta ve uzun vadede kolaylık sağlayan bir yöntemdir. Leasing araç kiralama işleminde aracın mülkiyeti leasing şirketinin üzerinde kalır. Kiralayan şirket belirli bir ücret karşılığında, belirlenen sürelerde aracın kullanım hakkına sahip olur.
Leasing araç kiralama işlemi, kiralanacak aracın modelinin ve leasing şirketinin seçilmesiyle başlar. Daha sonra leasing şirketi ile sözleşme hazırlanır. Bu sözleşmede kira süresi ve ödeme planları taraflar gibi detaylar yer alır. Sözleşmenin imzalanmasıyla araç işletmeye teslim edilir. Leasing araç kiralama işlemlerinde genellikle leasing şirketi aracın bakım ve onarım masraflarını da karşılar. Süre sonunda, araç leasing şirketine iade edilir. İşletme aracı satın almak istiyorsa sözleşme bitiminde buna yönelik başvurularda bulunabilir.
Evet, leasingde erken kapama işlemi yapılabilir. Ancak bu durum leasing şirketi ile yapılan sözleşmenin şartlarına bağlıdır. Sözleşmenin erken iptali halinde ödenecek tutar ile ilgili bir madde eklendiyse uygulamaya konabilir. Genellikle sözleşme bitiş tarihinden önce erken kapama işlemi yapabilmek için kiracının kalan tüm borcu ödemesi gerekir.
Erken kapama işleminde uygulanacak yaptırımlar tamamen şirket politikalarına göre şekillenir. Bazı leasing firmaları, erken kapama durumunda ek maliyetler çıkartmazken, diğerleri belirli bir oranda mali yaptırım uygulayabilir.
Evet, leasing erken kapama cezası vardır. Erken kapama cezası, leasing sözleşmesinde belirtilen şartlara göre değişiklik gösterebilir. Özellikle erken kapamada ortaya çıkan ceza, leasing şirketi tarafından kaybedilen faiz gelirini telafi etmek için uygulanır. Leasing erken kapama cezası, genellikle kiralama süresinin ne kadarına denk geldiğine bağlı olarak uygulanır.
Leasing ile makine alımı, işletmenin ihtiyacı olan makinenin leasing şirketi tarafından satın alınması ve kiracının leasing makine alım şartlarını karşılayarak bu makineyi kira ödemeleri karşılığında kullanmasıyla gerçekleşir. Leasing sürecinde %1 KDV avantajı ve uzun vadeli ödeme planları sunulur. Leasing sonunda makine sembolik bir bedelle kiracıya devredilebilir.
Leasing, %1 KDV ve sabit ödeme avantajları ile işletmeler için karlı bir seçenek olarak düşünülebilir. Ancak toplam maliyet genellikle doğrudan satın almaya göre daha yüksek olabilir ve erken kapama durumunda ek ücretler uygulanabilir. Bu yüzden leasingin karlı olup olmama durumu işletmeden işletmeye farklılık gösterebilir.
Leasingin kaç ay vadeli olacağı sözleşme şartlarına göre değişiklik göstermektedir. Genellikle 24 ay ile 60 ay arasında vadeler tercih edilse de büyük işletmeler için bu süre daha uzun da olabilmektedir.
Leasing borcu bittiğinde sözleşme şartlarına göre varlık mülkiyeti kiracının üzerine geçebilmektedir ya da kiracı, leasing süresi sonunda varlığı leasing şirketine iade eder.
Hayır, herkese leasing çıkmaz. Genellikle işletmeler leasing için daha önceliklidir. Başvurularda kredi geçmişi, mali durum ve teminat sağlama gibi kriterler de değerlendirilir. Kredi notu düşük veya mali durumu yetersiz olanlar için leasing onayı zor olabilir.
Leasing işlemi genellikle minimum 4 yıldan başlamaktadır. Bu süre kiralanan mülkün türüne göre değişiklik gösterebilmektedir.
Evet, leasingde erken kapama yapmak mümkündür. Ancak sözleşme şartlarına göre bazı durumlarda erken kapama cezasını ödemek gerekebilir.
Leasing türleri üçe ayrılır. Bunlar sabit taksitli leasing, değişken taksitli leasing ve sat geri kirala leasingdir.
Leasing, bir kredi türü değildir. Ancak finansal kiralama yöntemi olarak krediye benzer şekilde işleyen bir finansman modelidir.
Leasing yönteminin sakıncaları arasında varlık mülkiyetinin leasing şirketinde kalması, toplam maliyetin krediye göre yüksek olması, erken kapama cezaları ve varlığın iadesi durumunda ek masrafların çıkması gibi durumlar yer alır.