Toplumun sosyal güvenlik çerçevesinde hassas gruplarından biri olan dul ve yetimler, sigortalı bir yakının kaybı sonrasında maddi olarak korunmaktadır. Bu amaçla SGK, dul ve yetimlere düzenli olarak dul ve yetim aylığı ödemesi yapar. Günümüzde dul ve yetim aylığı alabilmek için belirli şartların taşınması ve bu aylığa başvuru yaparken belirli adımların takip edilmesi gerekir. Yeni düzenlemelere göre dul ve yetim aylığı alanlara müjde olarak 2025 yılının başında, pek çok hak sahibine %15,75 oranında zam yapılmıştır.
Bu yazımızda dul ve yetim aylığının ne olduğuna, nasıl alındığına, alınırken gereken evraklara ve şartlara değineceğiz. Ayrıca bu aylığın 2025 yılında ne kadar olduğu, nasıl sorgulandığı, anneye nasıl devredildiği ve ne kadar sürede yatırıldığına dair merak edilen sorulara kapsamlı yanıtlar sunacağız.
Dul ve yetim aylığı, Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) tarafından hayatını kaybeden sigortalının geride kalan yakınlarına bağlanan bir sosyal güvence desteğidir. Bu aylık, vefat eden kişinin eşine “dul aylığı”, çocuklarına ise babadan yetim aylığı adı altında ödenir. Bu ödeneğin amacı, özellikle ailenin bakıma muhtaç fertlerinin temel yaşam ihtiyaçlarını sürdürebilmelerini temin etmektir.
Dul ve yetim aylığından yararlanabilmek için vefat eden sigortalının belirli şartları karşılaması gerekir. Bu şartlardan biri, en az 1800 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi ödenmiş olmasıdır. Ancak, sigortalının en az 5 yıl sigortalı olup, borçlanma süreleri hariç en az 900 gün prim ödemesi de yeterli olabilmektedir. Ayrıca, malûllük, yaşlılık veya vazife malûllüğü aylığı almakta iken veya bu aylıklara hak kazanmış fakat işlemleri tamamlanmamış olan kişilerin vefatları halinde de geride kalan hak sahiplerine ölüm aylığı bağlanabilir.
Aylık bağlanacak kişiler ise kanunda açıkça tanımlanmıştır. Bunlar sırasıyla; sağ kalan eş, evli olmayan ve belirli yaş ya da öğrenim şartlarını sağlayan çocuklar ile muhtaç durumda ise anne ve babadır. Ancak 4/1-b (eski adıyla BAĞ-KUR) kapsamındaki sigortalıların vefatı durumunda, ölüm aylığı bağlanabilmesi için ayrıca vefat edenin SGK'ya prim borcunun bulunmaması veya borcunun ödenmiş olması gerekir. Yani dul ve yetim aylığı; sosyal güvenlik sisteminin, sigortalı bireyin ölümünden sonra ailesine sağladığı temel bir maddi destektir ve bu destek, belirli yasal kriterler çerçevesinde düzenlenerek mağduriyetin en aza indirilmesi hedeflenmiştir.
Malulen emeklilik şartları hakkında bilgi almak için Malulen Emeklilik Şartları başlıklı yazımızı okuyabilir, detayları öğrenebilirsiniz.
2025 yılının Ocak ayında açıklanan enflasyon verileri doğrultusunda, SSK ve Bağ-Kur kapsamında olan dul ve yetim aylıklarına %15,75 oranında zam yapıldı. Bu artışın sonucunda %75 oranında dul maaşı alan birinin taban maaşı 10.852 TL, %50 oranında dul maaşı alan bir eşin taban maaşı 7.234 TL ve %25 oranında yetim maaşı alan bir çocuğun taban maaşı 3.617 TL olarak güncellendi ve Ocak - Temmuz 2025 döneminde geçerli olmak üzere hesaplara yatırıldı. Yapılan bu güncellemenin ardından hak sahiplerinin maaşlarında iyileşmeler yaşandı.
Dul ve yetim aylığı, vefat eden sigortalı bireyin geride bıraktığı hak sahiplerine, belirli hisse oranları doğrultusunda ödenir. Örneğin, Temmuz 2024'te %25 hisse oranına göre 3.500 TL dul aylığı alan bir kişi, 2025 Ocak ayında %15,75 zamla birlikte yaklaşık 4.052 TL almaya hak kazandı. Bunun üzerine %4 oranında ek ödeme de eklendiğinde maaş yaklaşık 4.214 TL’ye çıktı.
Aşağıdaki tabloda, %25, %50 ve %75 hisse oranlarına göre Temmuz-Aralık 2024 döneminde mevcut maaş tutarı, gelen zam miktarı ve ek ödeme tutarına göre Ocak-Temmuz 2025 dönemine ait örnek miktarlar verilmiştir;
Hisse Oranı | Temmuz - Aralık Maaşı (2024) | Gelen Zam Miktarı | Zamlı Maaş Tutarı | Ek Ödeme Tutarı | Ocak - Temmuz Maaşı (2025) |
---|---|---|---|---|---|
%25 Hisse | 3.030 TL | 476,9 TL | 3.506,9 TL | 140,3 TL | 3.647,2 TL |
%25 Hisse | 4.112 TL | 647,2 TL | 4.759,2 TL | 190,4 TL | 4.949,6 TL |
%25 Hisse | 5.059 TL | 796,3 TL | 5.855,3 TL | 234,2 TL | 6.089,5 TL |
%25 Hisse | 6.006 TL | 945,4 TL | 6.951,3 TL | 278,1 TL | 7.229,4 TL |
%25 Hisse | 7.086 TL | 1.115,3 TL | 8.201,3 TL | 328,1 TL | 8.529,4 TL |
%25 Hisse | 8.033 TL | 1.264,4 TL | 9.297,4 TL | 371,9 TL | 9.669,3 TL |
%25 Hisse | 9.117 TL | 1.435,5 TL | 10.393,5 TL | 415,7 TL | 10.809,2 TL |
%25 Hisse | 10.063 TL | 1.583,9 TL | 11.646,9 TL | 465,9 TL | 12.112,8 TL |
%25 Hisse | 11.010 TL | 1.733,0 TL | 12.743,0 TL | 509,7 TL | 13.252,7 TL |
%50 Hisse | 6.059 TL | 953,7 TL | 7.012,7 TL | 280,5 TL | 7.293,2 TL |
%50 Hisse | 7.006 TL | 1.102,7 TL | 8.108,7 TL | 324,3 TL | 8.433,1 TL |
%50 Hisse | 8.089 TL | 1.273,2 TL | 9.362,2 TL | 374,5 TL | 9.736,7 TL |
%50 Hisse | 9.036 TL | 1.422,3 TL | 10.458,3 TL | 418,3 TL | 10.876,6 TL |
%50 Hisse | 10.117 TL | 1.592,4 TL | 11.709,4 TL | 468,4 TL | 12.177,8 TL |
%50 Hisse | 11.064 TL | 1.741,5 TL | 12.805,5 TL | 512,2 TL | 13.317,7 TL |
%50 Hisse | 12.010 TL | 1.890,4 TL | 13.900,4 TL | 556,0 TL | 14.456,4 TL |
%50 Hisse | 13.500 TL | 2.124,9 TL | 15.624,9 TL | 625,0 TL | 16.249,9 TL |
%50 Hisse | 14.039 TL | 2.209,7 TL | 16.248,7 TL | 649,9 TL | 16.898,7 TL |
%50 Hisse | 15.121 TL | 2.380,0 TL | 17.501,0 TL | 700,0 TL | 18.201,1 TL |
%50 Hisse | 16.068 TL | 2.529,1 TL | 18.597,1 TL | 743,9 TL | 19.341,0 TL |
%50 Hisse | 17.286 TL | 2.720,8 TL | 20.006,8 TL | 800,3 TL | 20.807,1 TL |
%50 Hisse | 18.097 TL | 2.848,5 TL | 20.945,5 TL | 837,8 TL | 21.738,3 TL |
%50 Hisse | 19.044 TL | 2.997,5 TL | 22.041,5 TL | 881,7 TL | 22.923,2 TL |
%50 Hisse | 20.125 TL | 3.167,7 TL | 23.292,7 TL | 931,7 TL | 24.224,4 TL |
%75 Hisse | 7.739 TL | 1.218,1 TL | 8.957,1 TL | 358,3 TL | 9.315,4 TL |
%75 Hisse | 8.009 TL | 1.260,6 TL | 9.269,6 TL | 370,8 TL | 9.640,4 TL |
%75 Hisse | 9.091 TL | 1.430,9 TL | 10.521,9 TL | 420,9 TL | 10.942,8 TL |
%75 Hisse | 10.037 TL | 1.569,8 TL | 11.616,8 TL | 464,7 TL | 12.081,5 TL |
%75 Hisse | 11.119 TL | 1.750,1 TL | 12.869,1 TL | 514,8 TL | 13.383,9 TL |
%75 Hisse | 12.065 TL | 1.899,0 TL | 13.964,0 TL | 558,6 TL | 14.522,6 TL |
%75 Hisse | 13.012 TL | 2.048,1 TL | 15.060,1 TL | 602,4 TL | 15.662,5 TL |
%75 Hisse | 14.096 TL | 1.218,7 TL | 16.314,7 TL | 652,6 TL | 16.967,3 TL |
%75 Hisse | 15.042 TL | 2.367,6 TL | 17.409,6 TL | 696,4 TL | 18.106,0 TL |
%75 Hisse | 16.123 TL | 2.537,8 TL | 18.660,8 TL | 746,4 TL | 19.407,2 TL |
%75 Hisse | 17.070 TL | 2.686,8 TL | 19.756,8 TL | 790,3 TL | 20.547,1 TL |
%75 Hisse | 18.017 TL | 2.835,9 TL | 20.852,9 TL | 834,1 TL | 21.687,0 TL |
%75 Hisse | 19.099 TL | 3.006,2 TL | 22.105,2 TL | 884,2 TL | 22.989,4 TL |
%75 Hisse | 20.045 TL | 3.155,1 TL | 23.200,1 TL | 928,0 TL | 24.128,1 TL |
%75 Hisse | 21.128 TL | 3.325,5 TL | 24.453,5 TL | 978,1 TL | 25.431,7 TL |
%75 Hisse | 22.074 TL | 3.474,4 TL | 25.5548,4 TL | 1.021,9 TL | 26.570,4 TL |
%75 Hisse | 23.031 TL | 3.623,5 TL | 26.644,5 TL | 1.065,8 TL | 27.710,3 TL |
%75 Hisse | 24.103 TL | 3.793,8 TL | 27.896,8 TL | 1.115,9 TL | 29.012,7 TL |
%75 Hisse | 25.049 TL | 3.942,7 TL | 28.991,7 TL | 1.159,7 TL | 30.151,4 TL |
%75 Hisse | 26.131 TL | 4.113,0 TL | 30.244,0 TL | 1.209,8 TL | 31.453,8 TL |
%75 Hisse | 27.977 TL | 4.261,9 TL | 31.338,9 TL | 1.253,6 TL | 32.592,5 TL |
%75 Hisse | 28.024 TL | 4.411,0 TL | 32.435,0 TL | 1.297,4 TL | 33.732,4 TL |
%75 Hisse | 29.107 TL | 4.581,4 TL | 33.688,4 TL | 1.347,5 TL | 35.036,0 TL |
%75 Hisse | 30.054 TL | 4.730,5 TL | 34.784,5 TL | 1.391,4 TL | 36.175,9 TL |
%75 Hisse | 31.001 TL | 4.879,6 TL | 35.880,6 TL | 1.435,2 TL | 37.315,8 TL |
%75 Hisse | 32.082 TL | 5.049,7 TL | 37.131,7 TL | 1.485,3 TL | 38.617,0 TL |
%75 Hisse | 33.029TL | 5.198,8 TL | 38.227,8 TL | 1.529,1 TL | 39.756,9 TL |
%75 Hisse | 34.111 TL | 5.369,1 TL | 39.480,1 TL | 1.579,2 TL | 41.059,3 TL |
Dul ve yetim aylığı almak için isteyen vatandaşların ilgili şartları taşıması halinde e-Devlet platformu üzerinden “Ölüm Yardımı ve Dul / Yetim Aylığı Talebi” sayfasına giriş yapmaları ya da bulunulan yerin Sosyal Güvenlik Kurumu il ve ilçe müdürlüklerine fiziki ziyaret gerçekleştirmeleri gerekir. Ancak bu aylığın alınması için bazı evrakların ilgili birimlere iletilmesi önemlidir.
Dul ve yetim aylığı başvurusu için gerekli evraklar aşağıdaki gibi sıralanabilir;
Dul ve yetim aylığı için belirlenen şartlar birkaç başlık altında toplanabilir. Bu başlıklar aşağıdaki gibi sıralanmıştır;
1.Sigortalının Vefat Durumu: Sigortalının vefatından sonra dul ve yetim aylığı bağlanabilmesi için, sigortalının ölümüne ilişkin belirli şartlar sağlanmalıdır.
2.Sigortalının Prim Ödeme Süresi:
3.Sigortalı Bireyin Durumu: Sigortalı bireyin hayattayken malullük, yaşlılık veya vazife malullüğü aylığı alması veya bu aylıklara hak kazanması durumunda, emeklilik işlemleri tamamlanmadan vefat etmesi halinde aylık bağlanır.
4.Anne/Baba İçin Aylık Bağlanması Şartları:
5.Çocuklara Aylık Bağlanması Şartları:
6.Malul Çocuklara Aylık Bağlanması:
Dul ve yetim aylığı sorgulama işlemleri telefon, e-Devlet ya da SGK üzerinden sorgulanabilir. Bu sorgulama yöntemlerine ait bilgiler aşağıda verilmiştir;
Vefat eden sigortalının çocuklarına bağlanan yetim aylığı, çocuklardan birinin hakkı evlenme, sigortalı işe başlama ya da yaş sınırının dolması gibi nedenlerle sona erdiğinde otomatik olarak diğer hak sahiplerine devredilmez. Bu gibi durumlarda annenin pay güncellemesi olarak da bilinen hisse artışı talebinde bulunması gerekir. Ancak annenin kendi sigortalılığı nedeniyle gelir elde etmemesi ya da aylık almaması, SGK kapsamında çalışmaması ve ölen sigortalının aylığından başka bir gelir elde etmemesi ve çocuklardan birinin yetim aylığı hakkının sona ermesi halinde annenin aldığı dul aylığı %50’den %75’e yükseltilebilir.
Bu talep için annenin hisse artışı başvurusunda bulunması ve SGK’ya dilekçe vermesi gerekir. Dilekçede ise aylıktan çıkan çocuğun bilgilerine, mevcut durumda annenin tek başına hak sahibi olduğuna ve aylık oranının artırılarak geriye dönük farkların ödenmesine dair bilgiler yer almalıdır. Başvurunun oluşturulmasının ardından SGK, dilekçeyi inceler ve hak doğması halinde geriye dönük tüm fark ödemeleri yatırılır.
Hayır, yetim aylığı kesildikten sonra anneye doğrudan devredilmez ancak bazı şartların oluşması halinde anneye ödenen aylık oranında artış yapılır. Dolayısıyla anne, hak devri yerine mevcut hak sahipliği oranlarının düzenlenmesi için ilgilgili kuruma başvuru yapabilir. Örneğin vefat eden kişinin dul eşi %50, her bir yetim çocuğu %25 oranında aylık alır. Bu çocuklardan biri sigortalı bir işe başlama ya da evlenme gibi durumlardan dolayı yetim maaşı üzerinde hak sahipliğini kaybederse, yetim aylığı kesilir. Bu durumda anne, maaşın otomatik aktarımı söz konusu olmadığı için aylık oranların yeniden düzenlenmesi için başvuru yapabilir ve düzenleme sonucunda %75 oranında dul aylığı alabilir.
Babadan yetim aylığı, gerekli şartları taşıyan ve ilgili yerlere başvuruda bulunan kişilerin talebinin onaylanmasının ardından, sigortalının vefat ettiği ayı takip eden aybaşında bireyin banka hesabına bağlanır. Ancak sigortalının prim borcu varsa bu süre 1 ila 3 aya kadar uzayabilir. Dolayısıyla yetim aylığı alabilmek için varsa tüm borçların kapatılması gerekir.
Eksik belge ya da yoğunluk gibi durumlardan kaynaklı bağlanması gereken tutar bağlanmadıysa ve bu süre uzadıysa, geriye dönük olan birikmiş tutarlar bireyin hesabına toplu ve eksiksiz bir şekilde ödenir. Böyle hak kaybı gibi durumların önüne geçilmiş olur.
Evet, dul ve yetim aylığı alanlar sosyal yardım alabilir. Ancak bu durum, yardımın türüne ve kişinin gelirine göre değişiklik gösterir. Örneğin dul ve yetim aylığı alan bir birey kendisi için GSS primi ödemeden Türkiye’deki sağlık hizmetlerinden faydalanabilir. Fakat bu birey, bakmakla yükümlü olduğu kişiler için sağlık yardımı alamaz. Çünkü kişinin bakmakla yükümlü olduğu kişiler, ayrı bir sağlık güvencesi kapsamında değerlendirilir.
Belediyeler ve Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma kurumları tarafından verilen yardımlarda ise kanun kapsamında belirlenen gelir kriterini taşımak gerekir. Örneğin Sosyal Yardımlaşma ve Dayanışma kurumları, kişi başına düşen geliri net asgari ücretin üçte birinden az olan hanelere özel destekler sağlarken, belediyeler ise kendi belirlediği kriterlere göre kömür ve erzak yardımı gibi yardımlarda bulunabilir.
Yetim aylığı alan engelli vatandaşların ek olarak engelli maaşı alma durumu, 2022 sayılı kanun kapsamında değerlendirilir. Her iki ödeme farklı sistemlere dayanır ve birlikte alınmaları bazı durumlarda mümkünken bazı durumlarda mümkün değildir. Bu durumda engelli maaşı alıp alamayacakları gelir durumuna, engel oranına ve malullük statüsüne göre değerlendirilir.
Yetim aylığı ile engelli maaşı, yetim aylığının gelir sayılması açısından genel olarak aynı anda alınmaz. Malul sayılan engelli bireyler yetim aylığı alabilir ancak engelli maaşını alabilir. Eğer kişi malul sayılmıyor ama engelli ise toplam maaşı ve hane halkının gelirine göre gelir testine tabii tutulur. Bu durumda alınan yetim aylığı tutarı düşükse ve kişi başına düşen asgari ücretin üçte birinden az ise her iki aylık türü birlikte alınabilir.
Engelli Emeklilik Şartları Nelerdir? - 2025 başlıklı yazımızı okuyarak engellilik oranına göre belirlenen emeklilik şartları hakkında bilgi edinebilirsiniz.
Evet, işsizlik maaşı aldığı sırada yetim kalan kız ya da erkek çocuğu, yetim aylığı alma şartlarını taşıdığı takdirde yetim aylığı alabilir. İşsizlik maaşı, kanun kapsamında geçici bir sosyal yardım ödeneği olup, işsiz kalan kişilere en fazla 10 aya kadar verilen bir maaş türüdür. Yetim aylığı ise ölen anne ya da baba üzerinden ardında bıraktığı çocuklarına ödenen sürekli aylık türüdür. Dolayısıyla bu iki sistem farklı amaçlara hizmet ettiğinden işsizlik maaşı almak yetim aylığını, yetim aylığı almak da işsizlik maaşını almaya engel bir durum taşımaz.
İşsizlik maaşının şartlarını ve nasıl hesaplandığını öğrenmek için İşsizlik Maaşı Şartları - İşsizlik Maaşı Nasıl Hesaplanır? başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.
Hayır, yetim aylığı alan bir vatandaş, 65 yaş maaşı yani yaşlılık aylığı alamaz. 65 yaş maaşı, sosyal güvencesi olmayan, çalışmayan ve herhangi bir geliri bulunmayan muhtaç durumdaki kişilere verilir. Bu durum, 5393 sayılı “65 Yaşını doldurmuş, Muhtaç, Güçsüz ve Kimsesiz Türk Vatandaşlarına Aylık Bağlanması” hakkında belirlenen kanun kapsamında ortaya konulur.
Örneğin Fatma Hanım 70 yaşındaysa ve herhangi bir geliri olmadan babasının vefatının ardından bağlanan yetim aylığını alıyorsa, 65 yaş maaşı başvurusu reddedilir. Ancak yetim aylığını evlenme ya da yaş haddinin dolması gibi nedenlerden dolayı kaybettiyse ve gelir düzeyi asgari sınırın altına düştüyse 65 yaş maaşı için yeniden başvuru yapabilir.
Dul ve yetim aylığının ödeme günleri, kişiye özel olarak tanımlanan tahsis numarasının son hanesine göre belirlenir. Maaşlar ise her ayın 17’si ila 26’sı arasında vatandaşların banka hesaplarına yatırılır. Ancak ödeme Cumartesi gününe denk geldiyse ödeme bir önceki gün yanı Cuma, Pazar gününe denk geldiyse bir sonraki gün yani Pazartesi hesaplara yatırılır. Tahsis numarasının son rakamına göre ödeme günleri aşağıdaki tabloda verilmiştir;
Tahsis Numarasının Son Rakamı | Tarih |
---|---|
9 Numara | Ayın 17’si |
8 Numara | Ayın 22’si |
7 Numara | Ayın 18’i |
6 Numara | Ayın 23’ü |
5 Numara | Ayın 19’u |
4 Numara | Ayın 24’ü |
3 Numara | Ayın 20'si |
2 Numara | Ayın 25'i |
1 Numara | Ayın 21’i |
0 Numara | Ayın 26'sı |
Evet, yetim aylığı alan bir sigortalı çalışabilir. Ancak çalışmaya başladıkları ya da kendi sigortalılıkları nedeniyle gelir elde etmeye başladıkları için yetim aylıkları durdurulur. Ancak bazı istisnai durumlarda çalışan çocuğun yetim aylığı kesilmeyebilir. Bu durumlar aşağıdaki gibi sıralanabilir;
Kategoriler: Günlük Yaşam, Ekonomi
Gizem Yıldırım
Finans Yazarı