Kambiyo Vergisi Nedir? Nasıl Hesaplanır? Ne Kadar? 2025

Finansal işlemler, özellikle döviz ve kıymetli maden alımları söz konusu olduğunda, belirli vergisel yükümlülükleri de beraberinde getirir. Bu yazımızda, Türkiye’de döviz ve altın işlemleri üzerinden alınan kambiyo muamele vergisi hakkında merak edilen tüm detaylara yer vereceğiz. Ayrıca kambiyo vergisinin nasıl hesaplandığı, hangi işlemlerde uygulandığı, hangi durumlarda muafiyet sağlandığı gibi temel konuların yanı sıra, muhasebe kaydının nasıl yapılması gerektiği ve gider olarak yazılıp yazılamayacağı gibi uygulamaya dönük soruları da açıklayacağız.

Kambiyo Vergisi Nedir?

Kambiyo vergisi, bireylerin ya da şirketlerin döviz ve bazı kıymetli madenleri (örneğin altın) satın alırken ödedikleri bir işlem vergisidir. Halk arasında kambiyo muamele vergisi veya kambiyo gider vergisi olarak da bilinen bu vergi, Banka ve Sigorta Muameleleri Vergisi (BSMV) kapsamında değerlendirilir ve işlem tutarının belirli bir oranı üzerinden hesaplanır. Özellikle banka ve finansal kuruluşlar aracılığıyla yapılan döviz alımlarında devreye girer. 

Uygulamada döviz bozdurma işlemleri vergiden muaftır, yalnızca döviz alımları bu vergiyi doğurur. Aynı şekilde fiziki teslim yapılmadan bankalar aracılığıyla gerçekleştirilen altın ve benzeri kıymetli maden alımları da kambiyo vergisi kapsamına girer. Güncel düzenlemeye göre, 17 Mart 2025 tarihinden itibaren bu işlemler için uygulanan vergi oranı binde 2 (%0,2) olarak belirlenmiştir. Ancak bu oran zaman içinde değişiklik göstermiştir. Örneğin Mayıs 2020’de %0,2 olan oran %1’e çıkarılmış, ardından Eylül 2020’de tekrar %0,2’ye düşürülmüştür. Günümüzde geçerli olan binde 2 oranı, işlem tutarının oldukça küçük bir kısmını oluştursa da yüksek hacimli işlemlerde etkili olabilir.

Kambiyo Vergisi Nasıl Hesaplanır?

Kambiyo hesaplaması iki şekilde yapılmaktadır. Bunlardan en yaygın, olanı döviz veya altın gibi kıymetli madenlerin alım tutarı üzerinden yapılan hesaplamadır. Diyelim ki bir kişi bankadan 20.000 TL karşılığında döviz satın alıyor ve geçerli kambiyo vergisi oranı %0,2. Bu durumda ödenecek vergi, işlem tutarının %0,2’si yani 20.000 x 0,002 = 40 TL olur. Bu tür işlemlerde vergilendirme doğrudan alış bedeli üzerinden yapılır ve genellikle banka tarafından otomatik olarak tahsil edilir.  Kambiyo vergisinin formülü ise şöyledir: 

• Kambiyo Vergisi Tutarı (TL) = İşlem Tutarı (TL) × Vergi Oranı

Kambiyo gider vergisinin bir diğer hesaplama yöntemi ise kazanç üzerinden vergilendirmedir. Bu genellikle al-sat işlemi yapan yatırımcılar için geçerlidir. Örneğin bir kişi 2.000 doları 38 TL kur üzerinden satın alırsa, toplam maliyet 2.000 x 38 = 76.000 TL olur. Daha sonra bu 2.000 doları 45 TL kur üzerinden satarsa, satış tutarı 2.000 x 45 = 90.000 TL olur. Bu işlemden elde edilen kazanç 90.000 - 76.000 = 14.000 TL’dir. Eğer kazanç üzerinden %2 oranında kambiyo vergisi uygulanıyorsa, ödenecek vergi tutarı 14.000 x 0,02 = 280 TL olur.

Kambiyo Vergisi Ne Kadar?

2025 yılında kambiyo vergisi, işlem türüne göre farklı oranlarda uygulanmaktadır. En net ve güncel bilgilere göre bankalar aracılığıyla yapılan fiziki teslimatsız altın alım-satım işlemlerinde kambiyo vergisi oranı %0,2 (yani binde 2) olarak belirlenmiştir. Bu, 100.000 TL'lik bir altın alımında 200 TL vergi ödeneceği anlamına gelir. Bu tür işlemler, kambiyo işlemi sayıldığından dolayı kambiyo vergisi kapsamına girer.

Döviz alım işlemleri için ise 2025 yılı itibarıyla uygulanmakta olan vergi oranıyla ilgili resmi ve net bir açıklama bulunmamaktadır. Geçmiş yıllarda bu oran farklılık göstermiştir. Örneğin 2020 yılında kambiyo vergisi %0,2’den %1’e çıkarılmış, daha sonra tekrar %0,2’ye indirilmiştir. Bu nedenle döviz alım işlemi yapacak kişilerin, güncel vergi oranını işlem yapacakları banka veya finans kuruluşundan teyit etmeleri önemlidir.

Kambiyo Vergisi Almayan Bankalar Var mı?

Türkiye’de bireysel müşteriler için kambiyo vergisi almayan banka bulunmamaktadır. Mevcut yasal düzenlemelere göre, döviz veya kıymetli maden alım işlemleri gerçekleştiren tüm bankalar, bu işlemler üzerinden belirlenen oranlarda kambiyo vergisini tahsil etmekle yükümlüdür. Bu uygulama, tüm bankalar için bağlayıcıdır ve bireysel müşteri segmentinde istisna tanınmamaktadır.

Bu nedenle bireysel yatırımcı ya da tasarruf sahipleri için kambiyo vergisinden kaçınmanın herhangi bir banka tercihiyle mümkün olmadığını bilmek önemlidir. Vergi muafiyetinden yararlanmak isteyen kurum ve kuruluşların ise ilgili yasal şartları sağlaması ve belgelerini ibraz etmesi gerekir.

Kambiyo Vergisi Alırken mi Satarken mi Ödenir?

Kambiyo vergisi, genellikle döviz veya kıymetli maden alım işlemleri sırasında ödenir. Yani bu vergi, döviz ya da altın gibi varlıkları satın alan kişi tarafından, işlem anında tahsil edilir. Örneğin bir kişi bankadan döviz ya da fiziki teslimat olmaksızın altın aldığında, alım tutarı üzerinden belirli bir oranda kambiyo vergisi uygulanır. Bu oran 2025 itibarıyla çoğu işlemde %0,2 (binde 2) seviyesindedir.

Öte yandan satış işlemlerinde genellikle kambiyo vergisi uygulanmaz. Yani bir kişi elindeki dövizi bozdurduğunda veya altın sattığında bu işlemden dolayı vergi ödemez. Ancak bazı özel durumlar vardır. Örneğin fiziki teslimat olmadan bankalar aracılığıyla yapılan altın satışları da kambiyo işlemi sayıldığı için bu tür satışlarda vergi doğabilir. Kısacası, kambiyo vergisi esas olarak alım sırasında ödenir. Satış işlemleri çoğu zaman vergiden muaftır. Fakat işlemin türüne ve yasal düzenlemelere göre istisnai durumlar olabilir. 

Ayrıca vergilerinizi kredi kartıyla ödeyip ödeyemeyeceğinizi merak ediyor ya da bu işlemin nasıl yapıldığını bilmiyorsanız, “Kredi Kartı ile Vergi Ödeme – Kredi Kartı Vergi Ödeme Limiti 2025” başlıklı yazımıza göz atabilirsiniz. Yazıda, kredi kartıyla vergi ödeme işleminin adımları, ödeme yapılabilecek platformlar, limitler ve dikkat edilmesi gereken noktalar detaylı şekilde açıklanmıştır. Vergi ödemelerinizi kolaylaştırmak ve süreci doğru şekilde tamamlamak için rehber niteliğindeki bu içeriği inceleyebilirsiniz.

Altında ve Döviz Alımlarında Kambiyo Vergisi Var mı? Ne Kadar?

Evet, altında ve döviz alımlarında kambiyo vergisi uygulanmaktadır. Dolarda kambiyo vergisi, 2025 yılı itibarıyla uygulanmaya devam etmektedir. Bankalar veya yetkili finansal kurumlar aracılığıyla yapılan döviz alımlarında, işlem tutarı üzerinden %0,2 (binde 2) oranında vergi alınır. Bu vergi yalnızca alım işlemlerinde geçerlidir. Satış işlemleri bu vergiye tabi değildir. Vergi, işlemi gerçekleştiren banka tarafından otomatik olarak tahsil edilir.

Altın alım işlemlerinde ise fiziki teslimat olup olmaması vergi uygulamasını belirler. 2025 yılında yürürlüğe giren düzenlemeye göre, bankalar üzerinden yapılan ve fiziki teslimat içermeyen altın alım-satım işlemleri de kambiyo kapsamına dahil edilmiştir.Bu işlemler için de %0,2 oranında altında kambiyo vergisi uygulanmaktadır. Ancak fiziki olarak altın teslim edilen, örneğin kuyumcudan yapılan alımlarda bu vergi söz konusu değildir. Vergi sadece kaydi işlemler için geçerlidir. Her iki durumda da vergilendirme, işlemin niteliğine göre değişir. Bu nedenle işlem yapmadan önce güncel mevzuatın ve vergi oranlarının kontrol edilmesi önemlidir.

Kambiyo Vergisi Her Ay Kesilir mi?

Hayır, kambiyo vergisi, döviz ve altın gibi değerli madenlerin alımı sırasında, işlem tutarına bağlı olarak tek seferlik uygulanan bir vergidir. Bu vergi, her ay düzenli olarak kesilen bir ödeme değildir. Örneğin sadece döviz hesabınızın bulunması veya hesabınızda altın tutmanız, her ay kambiyo vergisi ödeyeceğiniz anlamına gelmez. Kambiyo vergisi yalnızca alım işlemi yapıldığında devreye girer. Bu işlem sırasında banka ya da finansal kurum, işlem tutarı üzerinden belirlenen oranda vergiyi otomatik olarak tahsil eder ve devlete iletir. 

Kambiyo Vergisi Muafiyet Şartları Nelerdir?

Türkiye'de bazı kişi ve kurumlar, yürüttükleri ekonomik faaliyetlerin niteliğine bağlı olarak bu vergiden muaf tutulur. Bu muafiyetler genellikle üretimi teşvik etmek, ihracatı desteklemek ve finansal işlemleri kolaylaştırmak amacıyla uygulanır. Muafiyetlerden yararlanabilmek için ilgili kurumların belirli belgeleri ibraz etmesi ve işlem türünün yasal tanımlarla uyumlu olması gerekir.  Aşağıda kambiyo vergisi muafiyet şartlarını görebilirsiniz: 

• Sanayi Sicil Belgesine Sahip İşletmeler: Üretim yapan ve resmi olarak sanayi siciline kayıtlı firmalar, döviz alım işlemlerinde kambiyo vergisinden muaftır. Bu uygulama, sanayi kuruluşlarının maliyetlerini azaltmayı ve yatırımı teşvik etmeyi amaçlar.

• İhracatçı Birliklerine Kayıtlı Firmalar: İhracat yapan ve ilgili birliklere üyeliği bulunan işletmeler, döviz ihtiyaçlarını karşılarken kambiyo vergisi ödemez. İhracatçıların dövizle çalışma zorunluluğu dikkate alınarak bu muafiyet sağlanmaktadır.

• Bankalar ve Yetkili Finans Kurumları Arasındaki İşlemler: Bankalar, döviz büroları ve benzeri finansal kurumların kendi aralarında gerçekleştirdiği döviz alım-satım işlemleri vergiden muaftır. Bu, piyasadaki likiditenin ve finansal sistemin düzgün işlemesi için önemlidir.

• Döviz Kredisiyle İlgili İşlemler: Bankaların döviz kredisi kullanan müşterilere yaptığı döviz satışları, kambiyo vergisine tabi tutulmaz. Böylece kredi ödemeleri esnasında ek maliyet oluşmasının önüne geçilir.

• Yurt Dışındaki Finansal Kuruluşlara Yapılan Satışlar: Yurt dışında yerleşik ve faaliyet alanı finans olan kurumlara yapılan döviz satışlarında vergi oranı sıfırdır. Bu, uluslararası işlemleri kolaylaştırmak ve dış ticaret akışını desteklemek amacıyla uygulanır.

Kambiyo Vergisi Muhasebe Kaydı Nasıl Yapılır?

Kambiyo vergisi muhasebe kaydı, döviz ve altın alımlarında oluşan vergi tutarının doğru şekilde şirket kayıtlarına geçirilmesini sağlar. Bu vergi genellikle 780 Finansman Giderleri hesabı kullanılarak muhasebeleştirilir. Döviz alımında, alınan dövizin Türk Lirası karşılığı ve buna ek olarak ödenen kambiyo vergisi ayrı ayrı gösterilir. Alınan döviz, 102 Bankalar Hesabı’na (Döviz Hesabı) borç kaydedilirken, kambiyo vergisi 780 Finansman Giderleri hesabına borç yazılır. Bu iki tutarın toplamı ise 102 Bankalar Hesabı’na (TL Hesabı) alacak olarak kaydedilir. 

Böylece işlem tutarı ile birlikte ödenen vergi finansal tabloda doğru şekilde yer alır. İşlemler, muhasebe sistemine ve şirketin kullandığı hesap planına göre farklılık gösterebilir. Bu nedenle uygulamada detaylar, şirketin muhasebe politikalarına ve mali müşavirinin yönlendirmelerine göre şekillenmelidir. Satış işlemleri ise genellikle kambiyo vergisine tabi olmadığından, bu tür kayıtlar vergi içermeksizin standart satış muhasebesi esaslarına göre yapılır.

Kambiyo Gider Vergisi Gider Olarak Yazılır mı?

Evet, kambiyo gider vergisi, muhasebe kayıtlarına gider olarak yazılabilir. Uygulamada, kambiyo vergisi çoğunlukla 780 Finansman Giderleri hesabında takip edilir. Bu sayede vergi tutarı doğrudan işletmenin finansman maliyetlerine dahil edilir ve dönem gideri olarak muhasebeleştirilir. Bu işlem, şirketin vergi öncesi kârını etkileyen yasal bir gider kaydı olarak değerlendirilir. Ancak her şirketin faaliyet konusu, muhasebe politikası ve işlem detayı farklı olabileceği için kambiyo vergisinin hangi hesapta ve nasıl gösterileceği duruma göre değişiklik gösterebilir. Özellikle kurumlar vergisi matrahı hesaplanırken gider olarak dikkate alınıp alınamayacağı, güncel vergi mevzuatına göre değerlendirilmelidir.