Trampa Nedir? Tapuda Trampa Nasıl Yapılır? Harç ve Masrafları

Gayrimenkul hukukunda sıkça karşılaşılan kavramlardan biri olan trampa, iki tarafın kendilerine ait olan taşınmazlarını birbirine para ödemeden ya da değer farkını ekleyerek değiştirmesi işlemidir. Özellikle nakit satış yerine mülk değişimini tercih eden kişiler için pratik bir çözüm sunan trampa işlemi, tapu sicilinde belirli usul ve şartlara bağlı olarak gerçekleştirilir.

Bu yazımızda, trampanın ne olduğunu ve nasıl yapıldığını ayrıntılı bir şekilde ele alacağız. Ayrıca tapuda trampa işleminin nasıl gerçekleştirildiği, tarafların hazırlaması gereken belgelerin hangileri olduğu, işlem sırasında ödenmesi gereken harç ve masraf tutarları hakkında kapsamlı bilgiler sunacağız.

Trampa Nedir?

Trampa; nakit para kullanılmadan, ticari değeri olan bir malın veya hakkın, başka bir mal ya da hak ile karşılıklı olarak değiştirilmesini ifade eden bir işlemdir. Bu işlemde taraflar, sahip oldukları varlıkları satış yapmaksızın birbirlerine devreder. Trampa sözleşmesi, karşılıklı borç doğuran bir sözleşme olup, taraflar hem devreden hem de edinen konumundadır.

Trampanın temel mantığı, iki tarafın ihtiyaçlarının örtüşmesi ve malların karşılıklı fayda sağlamasıdır. Eğer değiş tokuş edilen malların değerleri eşit değilse aradaki fark, nakit bedel, ipotek ya da başka bir ödeme yöntemiyle dengelenir. Bu yönüyle trampa, satışa benzer sonuçlar doğursa da ödeme aracı olarak paranın tercih edilmesi zorunlu değildir.

Günümüzde trampa, özellikle ev, arsa ve araç alım-satımında sıkça kullanılan bir yöntemdir. Taraflar, mallarını karşılıklı olarak değiştirebilir ve tüm tapu ya da tescil işlemleri yasalara uygun şekilde yürütülür. Bu sayede işlem hukuki güvence altındadır. Vergi açısından ise her iki taraf da verdikleri malın emsal değeri üzerinden vergi ödemekle yükümlüdür.

Trampa Neden Yapılır?

Trampa, tarafların nakit ödeme yapmadan, sahip oldukları taşınır veya taşınmaz malları karşılıklı ihtiyaç ve menfaat doğrultusunda değiştirebilmeleri için yapılır. Özellikle taşınmazların farklı il veya ilçelerde bulunması durumunda, alım-satım yerine takas yoluna gidilmesi işlemleri kolaylaştırır ve zaman kazandırır. Bu yönüyle trampa, pratik ve esnek bir çözüm sunar.

Trampa yapılmasının bir diğer nedeni, ekonomik dengeyi ve hakkaniyeti sağlama ihtiyacıdır. Takas edilecek malların taşıdığı değerler bazı nedenlerden dolayı eşit olmayabilir. Bu durumda aradaki farkın bedel olarak ödenmesi ile taraflar arasında haksızlık oluşması engellenir. Böylece her iki taraf da yaptığı işlemden adil şekilde fayda sağlar.

Ayrıca trampa, ticari hayatta ve gayrimenkul işlemlerinde nakit ihtiyacı olmadan mülkiyet değişimi sağladığı için de tercih edilmektedir. Satışa göre daha mantıklı ve kârlı olabilen bu yöntem, güvenilir bir ticaret yolu olarak da kullanılmaktadır. 

Tapuda Trampa Nasıl Yapılır?

Tapuda trampa işlemi, iki tarafın sahip oldukları taşınmazları para kullanmadan, yasal prosedürler çerçevesinde karşılıklı olarak değiştirmesiyle gerçekleştirilir. İşlem, taşınmazların bulunduğu il veya ilçedeki tapu müdürlüklerinde yapılır. Eğer trampa edilecek taşınmazlar farklı il ya da ilçelerde yer alıyorsa, taraflardan herhangi birinin taşınmazının bağlı bulunduğu tapu müdürlüğü yetkili kabul edilir ve diğer tapu müdürlüğünden gerekli yetkilendirme talep edilir. 

Tapuda trampa süreci aşağıdaki gibi ilerlemektedir;

1. Gayrimenkul Değerlendirmesi: Trampa sürecinin ilk aşamasında taraflar, takas edilecek taşınmazları belirler ve bu taşınmazların gerçek piyasa değerlerini tespit eder. Değer tespiti genellikle bağımsız bir ekspertiz raporu ile yapılır. Bu adım, ileride doğabilecek anlaşmazlıkların önüne geçilmesi açısından büyük önem taşır. Eğer taşınmazların taşıdıkları değerler eşit değilse, aradaki farkın nasıl karşılanacağı (nakit ödeme, ek mal devri vb.) taraflar arasında kararlaştırılır.
2. Trampa Sözleşmesinin Hazırlanması: Değerleme sürecinin ardından taraflar arasında bir trampa sözleşmesi hazırlanır. Bu sözleşmede tarafların kimlik bilgileri, taşınmazların tapu bilgileri, değerleri, varsa fark bedeline ilişkin hükümler ve tarafların rızası açıkça belirtilir. Hazırlanan sözleşme noter huzurunda imzalanır ve ardından tapu müdürlüğüne başvuru yapılır.
3. Tapu Müdürlüğüne Başvuru Yapılması: Tapu müdürlüğünde trampa sözleşmesi, ekspertiz raporları ve gerekli belgeler incelenir. Her iki taşınmaz için tapu sicil kayıtları karşılıklı olarak güncellenir ve mülkiyet devri resmiyet kazanır. İşlem sırasında trampa tapu harcı, taşınmazların beyan edilen değerleri üzerinden hesaplanır ve taraflarca ödenir. Harcın paylaşımı, tarafların anlaşmasına göre belirlenebilir.
4. Tapu İşlemlerinin Tamamlanması: Tüm belgelerin eksiksiz sunulması ve tapu müdürlüğünün onayıyla trampa işlemi tamamlanmış olur. Böylece iki taşınmaz, hukuken geçerli ve güvenli bir şekilde el değiştirmiş olur. 

Tapuda Trampa İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?

Tapuda trampa işlemi gerçekleştirmek isteyen bireylerin kimlik belgesi, tapu senetleri, fotoğraf, zorunlu deprem sigortası, emlak beyan değeri belgesi, vergi ve harç belgeleri gibi bazı belgelere sahip olması gerekmektedir. Bu belgeler genel olarak tapu müdürlüklerine başvuru yapıldıktan sonra trampa işleminin resmileştirilmesine yardımcı olur. 

Tapuda trampa için gereken belgeler ve bu belgelerin detaylarına ilişkin bilgiler aşağıdaki gibidir;

Rayiç bedelin ne olduğu ve nasıl hesaplandığı hakkında bilgi almak için Rayiç Bedel Nedir ve Nasıl Hesaplanır? başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.

Hisseli Tapuda Trampa Nasıl Yapılır?

Hisseli tapuda trampa işlemi, hissedarların sahip oldukları payların başka bir taşınmaz veya hisse ile değiştirilmesi esasına dayanır ve belirli resmi adımlar izlenerek gerçekleştirilir. İşlem, trampa edilecek gayrimenkullerden herhangi birinin bağlı bulunduğu tapu müdürlüğünde yapılabilir. Başvurunun yapıldığı tapu müdürlüğü, diğer taşınmazın kayıtlı olduğu tapu müdürlüğünden yetki talep ederek süreci başlatır.

Trampa işleminin gerçekleştirilebilmesi için öncelikle trampaya konu olan hisselerin açıkça belirlenmesi gerekir. Hissedarların tamamının işleme katılması ya da yalnızca kendi payını devredecek hissedarın rızasının bulunması zorunludur. Taraflar, değiş tokuş edilecek hisselerin değerini belirler ve varsa aradaki değer farkının nasıl karşılanacağını kararlaştırır.

Bu aşamadan sonra taraflar arasında hisseli tapuya ilişkin trampa sözleşmesi hazırlanır. Sözleşmede hisselerin oranı, taşınmaz bilgileri, tarafların kimlikleri ve anlaşma şartları yer alır. Gerekli belgelerle birlikte tapu müdürlüğüne başvurulur ve işlem tapu siciline tescil edilir.

İşlem tamamlandığında, trampa talebinin yapıldığı tapu müdürlüğü düzenlenen resmi belgenin onaylı bir örneğini, diğer taşınmazın bağlı olduğu tapu müdürlüğüne gönderir. Böylece her iki taşınmazın tapu kayıtları güncellenir ve hisseli tapuda trampa işlemi hukuken tamamlanmış olur.

Belediyelerde Trampa Nasıl Yapılır?

Belediyelerde trampa işlemi, belediyeye ait taşınmazlar ile gerçek veya tüzel kişilere ait taşınmazların kamu yararı gözetilerek karşılıklı olarak değiştirilmesi şeklinde yapılır. Bu işlem, kişiler arasındaki trampadan farklı olarak idari ve yasal izinlere bağlıdır ve belirli mevzuat hükümleri çerçevesinde yürütülür.

Öncelikle trampa konusu taşınmazın, belediyenin ihtiyaçları veya kamu hizmetleri açısından uygun olması gerekir. Belediye, kendi mülkiyetinde bulunan taşınmazı neden trampaya konu ettiğini gerekçelendirir. Ardından karşı tarafın taşınmazı ile belediyeye ait taşınmazın değer tespiti yapılır. Bu değerleme, belediye tarafından görevlendirilen komisyonlar veya yetkili ekspertizler aracılığıyla gerçekleştirilir.

Değerleme sonucunda taşınmazlar arasında fark varsa bu fark bedel ödenerek dengelenir. Ancak belediyelerde trampa işlemi yapılabilmesi için mutlaka belediye meclisi kararı alınması gerekir. Belediye meclisi, trampa işlemini kamu yararı açısından değerlendirir ve onay vermesi durumunda süreç devam eder.

Meclis kararının ardından trampa sözleşmesi hazırlanır ve taraflar arasında imzalanır. Son aşamada tapu müdürlüğüne başvurularak taşınmazların devri gerçekleştirilir ve tapu kayıtları güncellenir. Tapu işlemleri sırasında gerekli harç ve vergilerin ilgili mevzuata göre çıkan ödemeleri yapılır.

Trampa Harç ve Masrafları 2025

2025 yılında trampa işlemi gerçekleştirmek isteyen bireylerin tapu harcı ve döner sermaye bedeli ücretlerini ödemesi gerekmektedir. Bu kapsamda, 492 sayılı Harçlar Kanunu uyarınca tapu harcı; ilgili belediye tarafından bildirilen emlak beyan değeri ile işlemde beyan edilen değer karşılaştırılarak yüksek olan esas alınmak suretiyle hesaplanır. Eğer taraflarca daha yüksek bir değer beyan edilirse, tapu harcı bu beyan edilen değer üzerinden alınır. Belirlenen bu tutar üzerinden, her yıl geçerli olan oranlar doğrultusunda, her iki taraftan tapu harcı tahsil edilir. 

Döner sermaye ücreti ise her yıl belirlenen tarifeye göre Döner Sermaye İşletmesi tarafından alınmaktadır. Trampa işleminde ödenmesi gereken tapu harcı ve döner sermaye ücretlerinin zamanında ve eksiksiz bir biçimde ödenmiş olması gerekmektedir. 

Tapu Harcı Hesaplama - (Arsa, Ev, Tarla, Bahçe) sayfamız üzerinden tapu harcı hesaplama işlemlerinizi kolay ve hızlı bir şekilde tamamlayabilirsiniz. 

Trampa Sözleşmesi Nedir?

Trampa sözleşmesi, takas işleminin gerçekleşmesi için hazırlanan ve bu sözleşmeye katılan tarafların hak ve yükümlülüklerini belirleyen resmi bir belgedir. Bu sözleşme ile taraflar, kendi aralarında yaptıkları anlaşmayı resmileştirerek gelecekte yaşanabilecek olumsuz durumların önüne geçmeyi hedefler. 

Trampa sözleşmesinde tarafların kimlik ve iletişim bilgileri, taşınmazların açık tanımı ve tapu bilgileri, değerleme raporlarına ilişkin bilgiler, teslim ve devir şartları ile varsa ek ödeme koşulları yer alır. Bu unsurlar, sözleşmenin açık ve anlaşılır olmasını sağlar.

Trampa sözleşmesi örneğini buradan cihazınıza indirebilirsiniz.

Trampa Sözleşmesi Nasıl Yapılır?

Trampa sözleşmesinin yapılabilmesi için bazı aşamaları tamamlamak gerekmektedir. İlk aşamada trampa işlemine katılacak taraflar belirlenir ve değiş tokuş edilecek gayrimenkuller netleştirilir. Taşınmazların piyasa değerleri, genellikle bağımsız bir değerleme raporu ile tespit edilir. Eğer değerler arasında fark varsa, bu farkın nasıl karşılanacağı (nakit ödeme, ek şart vb.) taraflar arasında kararlaştırılır.

Ardından taraflar arasında trampa sözleşmesi hazırlanmaktadır. Hazırlanan trampa sözleşmesi, tapu müdürlüğünde taraflarca imzalanarak resmileştirilir. Tapu Sicil Müdürlüğü’nde yapılan bu işlemle birlikte taşınmazların mülkiyeti karşılıklı olarak devredilir ve tapu kayıtları güncellenir. İşlem sonunda ise her iki tarafa da sözleşmenin birer nüshası verilir.

Trampa Sözleşmesi Hangi Durumlarda Sona Erer?

Trampa sözleşmesi, tarafların karşılıklı edimlerini yerine getirmesiyle kendiliğinden sona erer. Ancak bunun dışında bazı hukuki durumlarda da sözleşmenin sona ermesi söz konusu olabilir. Taraflardan birinin sözleşmede üstlendiği yükümlülükleri yerine getirmemesi, ifanın imkansız hale gelmesi ya da sözleşmenin amacını ortadan kaldıran durumların ortaya çıkması halinde trampa sözleşmesi sona erdirilebilir.

Tarafların karşılıklı anlaşması ile sözleşmenin feshedilmesi de mümkündür. Bunun yanında, taraflardan birinin kusurlu davranışı nedeniyle sözleşmenin sürdürülmesi imkansız hale gelirse, diğer taraf sözleşmenin feshi ve uğradığı zararların tazmini için yargı yoluna başvurabilir. Ayrıca hukuken geçersizlik hâlleri, irade sakatlıkları veya taşınmazın devrine engel bir durumun ortaya çıkması da trampa sözleşmesinin sona ermesine neden olabilir.

Trampa ve Takas Arasındaki Farklar Nelerdir?

Trampa ve takas kavramları mal veya hakların karşılıklı olarak el değiştirmesini sağlasa da kuruluş şekli, hukuki dayanağı ve sonuçları açısından önemli ayrımlar içerir.

Trampa, tarafların karşılıklı irade beyanlarıyla kurulan iki taraflı bir sözleşmedir. Bu sözleşmede taraflar, para kullanmadan bir malı veya hakkı başka bir mal ya da hak karşılığında devretmeyi taahhüt eder. Trampa işlemi bağımsız bir hukuki ilişki doğurur ve sözleşme yapılması zorunludur. Ayrıca trampada iki ayrı teslim söz konusu olduğundan, vergi ve harç yükümlülükleri doğar ve genellikle KDV ile tapu harcı gibi ödemeler gündeme gelir.

Takas ise bir sözleşme olmaktan ziyade, borcu sona erdiren tek taraflı bir hukuki işlemdir. Takasın uygulanabilmesi için tarafların birbirlerine karşı hem alacaklı hem de borçlu olmaları gerekir. Bu durumda taraflardan biri, tek taraflı irade beyanıyla karşılıklı borçların mahsup edilmesini talep edebilir. Borçlardan hangisi daha az ise borç ilişkisi o tutar kadar sona erer. Takasta mal devri veya teslim zorunluluğu olmadığı için vergi doğuran bir işlem söz konusu değildir.

Trampanın Avantaj ve Dezavantajları Nelerdir?

Trampa; nakit ihtiyacını ortadan kaldırması, hızlı ve esnek bir işlem imkânı sunması gibi yönleriyle önemli avantajlar sağlar. Buna karşılık, değer eşitliğinin sağlanmasının güç olması ve yasal ile bürokratik süreçlerin karmaşık olabilmesi nedeniyle bazı dezavantajları da beraberinde getirir.

Trampanın Avantajları

• Nakit İhtiyacını Ortadan Kaldırması: Para kullanmadan takas imkânı sunar. Likidite sorunu yaşayan kişi veya işletmelerin mevcut varlıklarıyla ihtiyaçlarını karşılamasını sağlar. Yüksek değerli mallar için erişilebilir bir alternatiftir.
• Hızlı ve Esnek İşlem İmkanı: Satışa kıyasla daha hızlıdır. Tek sözleşme ile işlem yapılabilir. Taraflar, değer farkını nakit veya ek mal ile dengeleyerek esnek çözümler üretebilir.

Trampanın Dezavantajları

• Değer Eşitliğinin Sağlanmasının Güç Olması: Malların değerlerinin eşitlenmesi zor olabilir. Ekspertiz raporu gerektirir, bu da zaman ve ek maliyet yaratabilir. Taraflar arasında anlaşmazlık çıkabilir.
• Yasal ve Bürokratik Süreçlerin Karmaşık Hale Gelmesi: Tapu, noter ve harç işlemleri süreci uzatabilir. Eksik belge veya prosedür hataları işlemi geciktirebilir. Uzman desteği gerekebilir.

Kaynak

• 492 sayılı Harçlar Kanunu