Veraset ve İntikal Vergisi, bir kişinin ölümünden sonra miras yoluyla kalan malvarlığı ve hakların mirasçılara geçişi sırasında devlete ödenen bir vergi türüdür. Hem Türkiye'deki hem de yurtdışındaki malvarlıkları için geçerli olan bu vergi, belirli oranlarda dilimlendirilmiş matrahlar üzerinden hesaplanır. Vergi beyannamesi belirlenen süreler içinde doldurulmalı ve gerekli belgelerle vergi dairesine sunulmalıdır. Muafiyet durumları ve cezai işlemlerle ilgili ayrıntılar bu verginin önemli unsurlarıdır.
Bu metinde, Veraset ve İntikal Vergisi'nin tanımı ve hukuki dayanağına değineceğiz. Veraset ve İntikal Vergisi beyannamesinin nasıl doldurulacağı ve hangi belgelerin gerektiğini ayrıntılı şekilde ele alacağız. Ayrıca vergi ilişik kesme belgesinin nasıl alınacağı ve veraset ve intikal işlemlerinin nasıl yapılacağı gibi pratik bilgiler de sunacağız.
Veraset ve İntikal Vergisi, bir kişinin ölümünün ardından miras yoluyla kalan malvarlığı ve hakların, yasal mirasçılara geçişi sırasında devlete ödenen bir vergi türüdür. Veraset ve İntikal Vergisi gelir vergisi kapsamında değerlendirilir ve devlet tarafından tahsil edilir. Bu vergi türü 1959 tarihli ve 7338 sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu kapsamında düzenlenmiştir.
Veraset ve İntikal Vergisi, bir kişinin vefatı sonrası mirasçılarına kalan mal varlıkları ve haklar, vasiyetname ile atanmış mirasçılara yapılan intikaller, karşılıksız olarak yapılan bağışlar ve hibeler ve mahkeme kararı ile gaiplik durumunda mirasın intikali gibi durumlarda gereklidir. Bu vergi, Türkiye'de yaşayan kişilerin hem Türkiye'deki hem de yurt dışındaki mal varlıkları için uygulanır. Ayrıca yabancı kişilerin Türkiye'de bulunan mal varlıkları da bu vergiye tabidir.
Veraset ve İntikal Vergisi Beyannamesi’nde miras bırakanın kimlik bilgileri, mesleği ve vergi kimlik numarası doldurulmalıdır. Miras bırakanın taşınmaz ve taşınır mal varlıkları, banka hesapları, hisse senetleri ve diğer menkul kıymetler detaylı bir şekilde yazılmalıdır. Daha sonra, mükelleflerin kimlik bilgileri, vergi kimlik numarası, akrabalık derecesi ve ikametgah bilgileri yazılarak belge imzalanmalıdır.
Veraset ve İntikal Vergisi beyannamesi, mirasın intikal ettiği tarihten itibaren dört ay içinde doldurulup vergi dairesine verilmelidir. Yurt dışında vefat edenlerin mirasçıları için bu süre altı aydır.
Ölüm (gaiplik) durumu, bir kişinin uzun süre haber alınamaması ve yaşamını yitirmiş olabileceği düşünülen durumlarda, mahkeme kararı ile gaip ilan edilmesidir. Gaiplik kararı verildiğinde, kişinin mal varlığı mirasçılara intikal eder ve bu durumda da Veraset ve İntikal Vergisi ödenmesi gereklidir. Gaiplik kararı, kaybolmuş bir kişinin hukuki olarak ölü kabul edilmesini sağlar.
Veraset ve İntikal Vergisi'nin ödeyicileri, veraset ve intikal vergisi mükellefleri yani mirasçılardır. Mirasçıların Türk vatandaşı olup olmamaları vergi ödeme yükümlülüğünü değiştirmez. Aynı zamanda bağış ve hibelerde, bağışı veya hibeyi alan kişiler de bu vergiyi ödemekle yükümlüdürler.
2024 yılı için belirlenen Veraset ve İntikal Vergisi oranları ise aşağıdaki gibidir:
Matrah | Veraset Yoluyla İntikallerde Vergi Oranı | Karşılıksız İntikallerde Vergi Oranı |
---|---|---|
İlk 1.700.000 TL'ye kadar | %1 | %10 |
Sonraki 4.000.000 TL'ye kadar | %3 | %15 |
8.700.000 TL'ye kadar | %5 | %20 |
17.000.000 TL'ye kadar | %7 | %25 |
31.400.000 TL'yi geçen kısım | %10 | %30 |
Veraset ve İntikal Vergisi, miras bırakanın son ikametgahının bulunduğu yerdeki vergi dairesine ödenebilir veya e-Devlet üzerinden ödeme işlemleri gerçekleştirilebilir. Vergi miktarının hesaplanması ve vergi beyannamesinin doldurulmasından sonra ödeme için başvurulması daha doğrudur.
Eğer miras bırakan yurt dışında ikamet ediyorsa, Türkiye'deki taşınmazların bağlı olduğu vergi dairesine başvurulmalıdır. Vergi ödemesi, tahakkuk tarihinden itibaren üç yıl içinde, her yıl Mayıs ve Kasım aylarında olmak üzere iki eşit taksitte yapılabilir.
Veraset ve İntikal Vergisi zamanında ödenmezse, vergi dairesi tarafından 1 kat vergi ziyaı cezası uygulanır ve ilerleyen süreçlerde borçlu hakkında haciz işlemleri başlatılabilir. Ayrıca vergi borcunun ödenmemesi, mirasçıların malvarlığı üzerindeki tasarruf haklarını kısıtlayabilir ve taşınmazların satışı gibi işlemleri engelleyebilir.
Veraset vergisini hesaplamak için mirasın toplam değerinden istisna tutarı düşülür ve matrah elde edilir. Bu matrah, belirlenen vergi dilimlerine göre hesaplanır ve mirasçılara düşen vergi belirlenir. Bu sayede her mirasçının payı ayrı ayrı değerlendirilebilir.
Örneğin, 3.000.000 TL değerinde bir mirasın veraset ve intikal vergisi 2024 yılı tarifesine göre şu şekilde hesaplanabilir:
Bu durumda toplam vergi miktarı: 17.000 TL + 39.000 TL = 56.000 TL olacaktır.
2024 yılı tarifesine göre, 3.000.000 TL değerindeki bir miras için toplam vergi 56.000 TL olacaktır.
Sİzler için hazırladığımız veraset ve intikal vergisi beyannamesi örneğini buradan indirebilirsiniz.
Veraset ve İntikal Vergisi'nde bazı muafiyet durumları bulunmaktadır. Bunlar:
Veraset ve İntikal Vergi İlişik Kesme Belgesi, mükelleflerin vergi dairesine başvuru yapmasıyla alınır. Öncelikle veraset ve intikal vergisi beyannamesi doldurulmalıdır. Daha sonra istenen tüm belgeler vergi dairesine sunulmalıdır. Vergi dairesi, borcun ödenip ödenmediğini kontrol eder ve borç bulunmadığı takdirde ilişik kesme belgesini düzenler.
2024 yılı için veraset intikal vergisi oranları şu şekildedir:
Veraset ve intikal vergisini, miras bırakan kişinin mirasçıları ve atanmış mirasçılar öder. Ayrıca karşılıksız olarak yapılan bağışlar ve hibeler de bu vergiyi ödemekle yükümlüdür. Yurt içinde yaşayan kişiler hem yurtiçi hem de yurt dışındaki malları için, yabancı kişiler ise Türkiye'deki malları için vergi öderler.
Veraset ve intikal işlemi için öncelikle veraset ilamı alınmalıdır. Ardından veraset ve intikal vergisi beyannamesi doldurularak ilgili vergi dairesine başvuru yapılmalıdır. Gerekli belgeler ve beyannamenin teslimi sonrası vergi dairesi tarafından vergi hesaplanır ve mirasçılar tarafından seçilen sürelerde Veraset ve İntikal Vergisi ödemesi yapılır.
Veraset beyannamesi, mirasın intikal ettiği tarihten itibaren dört ay içinde verilmezse, miras paylaşımı yapılamaz. Ayrıca vergi dairesi, beyannamenin zamanında verilmemesi durumunda cezai işlemler başlatabilir.
Mirasçılar intikal işlemlerini yapmazsa, mirasın üzerindeki haklarını kaybedebilirler. Ayrıca vergi ödemelerinin yapılmaması durumunda gecikme cezaları uygulanabilir, mirasçılar aleyhinde vergi cezaları doğabilir ve yasal süreçler başlatılabilir. Bu durum, mirasın tasfiye edilmesi ve mirasçıların mal varlıklarına el konulması ile sonuçlanabilir.