Kâr Payı Hesaplama | En Yüksek Kâr Payı Veren Katılım Bankaları
Kâr Payı Nedir?
Kâr payı, katılım bankalarında müşterilerin yatırdığı paranın reel sektörlerde değerlendirilmesi sonucunda elde edilen kazançtan alınan paya denir. Kâr payı sisteminin merkezinde faiz yerine kâr ve zarar ortaklığı yer alır.
Buna göre; katılım bankalarında biriken fonların ticaret, üretim veya kiralama gibi çeşitli alanlarda kullanılması sonucunda belirli oranlarda kazanç sağlanır. Daha sonra bu kazanç, önceden belirlenen oranlar doğrultusunda müşterilere pay edilir. Bazı durumlarda kâr payındaki kazanç bankanın yaptığı yatırımlara göre artış gösterebilir. Kâr payı sisteminde müşteriler katılım bankalarının kârına ortak olduğu gibi zararına da ortaktır.
Kâr Payı Nasıl Hesaplanır?
Kâr payı hesaplama işleminde kullanılan sabit bir faiz oranı söz konusu değildir. Kazanç bankanın o dönemde elde ettiği gerçek getiriye göre şekillenir. Buna göre hesaplama sırasında müşterilerin yatırdığı tutarlar vade süresi ve para birimi dikkate alınarak belirli bir havuzda toplanır. Banka bu havuzda biriken fonları finansman sağlamak amacıyla kullanır.
Dönem sonunda elde edilen kâr ve zarar havuzda yer alan tüm katılım hesapları arasında eşit şekilde pay edilir. Eğer kâr elde edildiyse belirlenen paylaşım oranına göre müşterinin getirisi hesaplanır. Zarar edildiği durumlarda ise bu zarar banka ve müşteri tarafından ortaklaşa kârşılanır.
Kâr payı; günlük, aylık ya da yıllık olarak hesaplanabilir. Her birinin hesaplama formülü farklıdır.
Günlük Getiri
(Anapara × Kâr Oranı × Gün Sayısı) / (100 × 365)
Aylık Getiri
(Anapara × Kâr Oranı × Ay Sayısı) / (100 × 12)
Yıllık Getiri
(Anapara × Kâr Oranı) / 100
Örneğin, 200.000 TL tutarında bir yatırımın yıllık %30 kâr payı oranıyla değerlendirilmesi durumunda formül şu şekilde uygulanır:
(200.000 × 30) / 100 = 60.000 TL
Bu durumda yatırımcı yıl sonunda 60.000 TL kâr elde eder ancak bu tutar üzerinden stopaj vergisi kesintisi yapılır. Bu verginin düşülmesinden sonra yatırımcının hesabına net kâr tutarı yansıtılır.
En Yüksek Kâr Payı Veren Katılım Bankaları Hangileri?
2025 yılı itibarıyla TL, USD ve EUR para birimleri üzerinden 1, 3, 6 ve 12 ay vade süreleri ile en yüksek kâr payı veren katılım bankaları şöyle sıralanabilir:
Hayat Finans
TOM Bank
Dünya Katılım
Vakıf Katılım
*Buradaki sıralama bankaların vade ve para birimleri üzerinden sundukları yaklaşık kâr payları temel alınarak yapılmıştır.
Kâr Payı Faiz mi? Farkları Neler?
Hayır, kâr payı faiz değildir. Hem faiz hem de kâr payı mevcut para üzerinden kazanç sağlama imkanı sunsa da işleyiş biçimleri tamamen farklıdır. Faizde önceden belirlenen sabit bir orana göre anapara üzerinden kazanç sağlanır ve herhangi bir risk söz konusu değildir.
Kâr payında ise önceden belirlenmiş bir oran olsa da kazanç garantisi yoktur. Eğer yatırım yapılan alanda zarar edilirse, zarar banka ve müşteri arasında paylaştırılır. Yatırımın kâr elde etmesi durumunda ise önceden belirlenen paylaşım oranına göre kazanç müşteriler arasında pay edilir. Dolayısıyla faizde sabit bir getiri söz konusuyken kâr payında getiri oranları değişkenlik gösterebilir.
Bankaların Kâr Payı Oranları Neye Göre Belirlenmektedir?
Bankaların kâr payı oranları, sabit olmamakla birlikte bankanın elde ettiği kazanç tutarına, vade süresine, piyasa koşullarına ve bankanın işletme giderlerine göre değişiklik gösterir. Aşağıda kâr payı oranlarını etkileyen temel faktörler ve detayları tablo halinde verilmiştir:
| Faktörler | Açıklama |
|---|---|
| Bankanın Elde Ettiği Kazanç Tutarı | Bankanın yatırım yaptığı alanlardan elde ettiği reel kazanç düzeyi kâr payını doğrudan etkiler. Kazanç artarsa kâr payı da artar. Ancak kâr payının azalması ya da zarar edilmesi durumunda kazanç da azalı ya da zarar edilir. |
| Vade Süresi | Vade uzadıkça kâr payı da doğru orantılı şekilde artış gösterir. |
| Piyasa Koşulları | Enflasyon, döviz kuru hareketleri ve genel ekonomik durum da fon getirilerini etkileyebilir. |
| Bankanın İşletme Giderleri | Banka, fon yönetimi kârşılığında belirli bir pay alır; kalan kazanç yatırımcıya aktarılır. Dolayısıyla bankaların aldığı pay müşterilere kalan tutarı etkiler. |
Kâr Payı Stopaj Oranı Ne Kadar?
Katılma hesaplarına uygulanan stopaj oranları para birimine ve vade süresine göre değişiklik gösterir. Aşağıdaki tabloda 2025 yılında katılma hesaplarına uygulanan stopaj oranları verilmiştir:
| Para Birimi | 6 Aya Kadar | 6 Ay - 1 Yıl Arası | 1 Yıldan Fazla |
|---|---|---|---|
| Türk Lirası (TL) | %17,5 | %15 | %10 |
| Yabancı Para | %25 | %25 | %25 |
| Kıymetli Maden | %15 | %15 | %15 |
Kâr Payından Zarar Edilir mi?
Evet, kâr payından zarar edilebilir. Katılım bankacılığında faiz yerine kâr-zarar ortaklığı söz konusu olduğu için müşterinin parasıyla icra edilen ticari faaliyetin kazanç sağlaması durumunda kazanç tutarı belirlenen kâr payı doğrultusunda pay edilir. Öte yandan zarar durumlarında ise zarar edilen tutar müşteri ile banka arasında paylaştırılır.
Kâr Payı Sunan Katılma Hesabı Nedir?
Kâr payı sunan katılma hesabı, katılım bankalarında yatırımların faiz yerine kâr-zarar ortaklığı esasıyla değerlendirildiği hesap türüdür. Katılma hesaplarına yatırılan paralar gerçek projelere yönlendirilerek kazanç sağlanır. Elde edilen kazanç tutarı vade sonunda müşterilerle paylaştırılır. Zarar oluşması durumunda da benzer şekilde zarar tutarı banka ve müşteriler arasında pay edilir. Bazı bankalarda 7 gün vadeyle kısa süreli katılma hesabı açılsa da genellikle katılma hesaplarının en düşük vade süresi 1 aydır.
Kâr Payı İçin Katılma Hesabı Nasıl Açılır?
Katılım hesabı açabilmek için öncelikle bir katılım bankasının müşterisi olmak gerekir. Daha sonra ilgili bankanın mobil uygulaması, internet şubesi veya doğrudan şubeleri aracılığıyla katılma hesabı açmak mümkündür. Şubeler üzerinden katılma hesabı açmak için en yakın banka şubesinin ziyaret edilmesi yeterlidir.
Dijital kanalları kullanarak katılma hesabı açmak için ise ilgili bankanın mobil uygulamasına ya da online bankacılık sitesine giriş yapılarak “katılma hesabı aç” menüsünün takip edilmesi gerekir. Hesabın açılmasının ardından yatırım yapılacak tutar, para birimi (TL, USD, EUR, altın vb.) ve vade süresi seçilir. Bu noktada müşteriye her kâr havuzunun geçmiş dönem kazançları sunularak hangi kâr havuzuna dahil olmak istediği sorulur. Seçimin yapılmasının ardından hesap aktif hale gelir ve yatırılan tutar ilgili projelere yönlendirilir.
Katılma Hesabı Açabilmek İçin Minimum Tutar Nedir?
Katılma hesabı açabilmek için gerekli minimum tutar her bankaya göre değişiklik gösterir. Genel olarak katılım bankalarında uygulanan en düşük TL bazlı katılım hesabı limiti 1.000 TL’dir. Döviz (USD, EUR) veya kıymetli maden (altın, gümüş) cinsinden açılan katılma hesaplarında ise alt limit genellikle 250 USD/EUR veya 10 gram altın civarında başlar.
Katılma Hesabı Hangi Para Birimlerinde Açılabilir?
Katılma hesapları müşterinin tercihleri doğrultusunda farklı para birimlerinde açılabilir. Katılım bankaları genel olarak Türk Lirası (TL) başta olmak üzere Amerikan Doları (USD), Euro (EUR) ve kıymetli maden cinsinden (altın, gümüş vb.) katılma hesabı açma imkanı sunar.
En çok tercih edilen hesap türü TL cinsinden açılan katılma hesaplarıdır. Genellikle en yüksek kâr payı da TL katılma hesap türünden verilir. Döviz cinsinden açılan hesaplarda ise getiriler döviz bazında değerlendirilir. Altın ve gümüş cinsinden katılma hesaplarında ise yatırımcı, altın ve gümüş fiyatlarının değişimine paralel olarak kazanç elde eder.
Katılma Hesabı Hangi Vade Aralıklarında Açılabilir?
Katılma hesabında vade süreleri bankadan bankaya değişiklik gösterir. Genellikle en az 1 ay vadeyle açılabilen katılma hesapları 1 ay, 3 ay, 6 ay, 1 yıl ve 1 yıldan daha uzun vade süreleri ile sunulur. Diğer yandan bazı bankalar müşterilerine özel esnek vadeli çözümler de sunmaktadır.
Katılma Hesabından Ne Zaman Para Çekebilirim?
Katılma hesabından ne zaman para çekilebileceği hesap türüne ve vade süresine göre değişiklik gösterir. Vadeli katılma hesaplarında kazanç elde edebilmek için ilgili tutarın vade süresi boyunca çekilmemesi gerekir. Vade süresi dolmadan paranın çekilmesi durumunda kâr payı hakkı kaybedilirken yalnızca anaparanın çekilmesi mümkündür. Ancak bazı katılım bankalarında yer alan esnek katılma hesabı veya birikimli katılma hesabı gibi ürünlerde vade bozulmadan kısmi para çekme imkanı söz konusu olabilir.
Katılma Hesabı Nasıl Kapatılabilir?
Katılma hesabını kapatma süreci hesabın vade durumuna göre değişiklik gösterir. Vadesiz katılma hesapları mobil bankacılık, internet şubesi veya banka şubesi aracılığıyla kolaylıkla kapatılabilir. Kapatma işlemi sonrasında hesaptaki bakiye ve varsa birikmiş kâr payı tutarı otomatik olarak ana hesaba aktarılır.
Vadeli katılma hesaplarında ise kapatma işlemi genellikle vade sonunda yapılır. Vade dolduğunda hesap otomatik olarak yenilenmeden kapatılmalıdır. Bu durumda hem anapara hem de kâr payı müşteriye ödenir. Ancak hesabın vade süresi dolmadan önce kapatılması durumunda vade bozulduğu için kâr payı alınmadan sadece sayılmakta ve anapara iadesi yapılır.
