Cari Hesap Nedir? Ekstresi Nasıl Olur? Takibi Nasıl Yapılır?

Günümüzde şirketler ve işletmeler için cari hesap büyük önem taşır. Bu hesap türü, sürekli ticari ilişkilerde oluşan alacak ve borçların tek bir hesapta toplanmasını sağlar. Böylece ticari işlemler düzenli, şeffaf ve kolay takip edilebilir bir hâle gelir. Cari hesaplar, özellikle sık tekrar eden mal veya hizmet alışverişlerinde işlem kolaylığı sunar. Aynı zamanda işletmelerin finansal durumlarını sağlıklı biçimde izlemelerine olanak tanır. Bu yönüyle sadece muhasebe için değil, genel iş yönetimi için de kritik bir araçtır.

Bu yazımızda cari hesabın ne anlama geldiğini, nasıl açıldığını ve işletmeler için neden gerekli olduğunu ele alacağız. Ayrıca cari hesap ekstresi ne olduğunu, içeriğinde hangi bilgilerin yer aldığını ve hesap takibinin nasıl yapıldığı gibi sorulara da yanıt vereceğiz.

Cari Hesap Nedir?

Cari hesap, işletmelerin ve bireylerin herhangi bir hukuki sebepten ya da ilişkiden doğan alacaklarının izlenmesini sağlayan ve bu tür işlemlerin bir arada düzenlenmesine yarayan hesaptır. Bu hesap, Türk Ticaret Kanunu’nun 89. maddesinde “İki kişinin herhangi bir hukuki sebep veya ilişkiden doğan alacaklarını teker teker ve ayrı ayrı istemekten karşılıklı olarak vazgeçip bunları kalem kalem alacak ve borç şekline çevirmek suretiyle hesabın kesilmesinden sonra çıkacak artan tutarı isteyebileceklerine ilişkin sözleşme” olarak da tanımlanır. 

Cari hesap, her iki tarafın alacaklarının ve borçlarının belirlenmesine ve takip edilmesine yardımcı olur. Ayrıca tüm işlemlerin bir arada ve düzenli şekilde takip edilmesini mümkün kılar. Sürekli olarak ticari ilişki içinde olan müşterilerde ya da ikili ticaret ilişkilerinde cari hesap takibi son derece önemlidir. Cari hesaba ait hesap kesim tarihi geldiğinde toplam borç ve alacak durumu hesaplanır, borçlu taraf ise belirlenen tutar üzerinden ödeme yapar. 

Bankacılık sektöründe cari hesap, yerli ya da yabancı para cinsinden açılabilen ve müşterinin istediği zaman para yatırıp çekebileceği bir hesap türüdür. Bu hesap türünde kâr payı dağıtımı yapılmaz. Ayrıca müşteriler TL, döviz ve kıymetli maden ile hesap oluşturarak güvenli bir şekilde bu hesabı kullanabilir. 

Cari Hesap Nasıl Açılır?

Muhasebede cari hesap açmak için kişi ya da firmanın adı, Kayıtlı adres bilgileri, telefon ve e-posta adresi, firma ise vergi numarası ve vergi dairesi adı, şahıs ise T.C kimlik numarası ve banka bilgilerinin toplanması ve muhasebe programlarına kayıt yaptırılması gerekir. Ardından cari hesabın türü ve cari kod belirlenir, kayıt ve onay aşamasından sonra alacaklar ve borçlar kaydedilir. Ancak bu hesabın açılması için gerekli belgelerin tamamlanması gerekir. Muhasebe sisteminde cari hesap açmak için gerekli bilgiler şu şekildedir; 

• Ad-soyad / Firma adı
• Vergi dairesi ve vergi numarası (şirketler için)
• Telefon ve e-posta adresi
• Banka hesap bilgileri (varsa)
• Adres bilgileri
• T.C. Kimlik numarası (şahıslar için)
• Yetkili kişi adı ve iletişim bilgisi

Bankalarda cari hesap açma adımları ise farklıdır. Öncelikle bankaların araştırılması ve cari hesaba sahip olan bankanın belirlenmesi gerekir. Banka seçimi yapıldıktan sonra istenen belgeler eksiksiz bir şekilde tamamlanarak ilgili bankanın başvuru kanalları aracılığıyla hesap açılabilir. Cari hesap açmak için gerekli belgeler şu şekilde sıralanabilir;

• T.C. kimlik numarası ( Sürücü belgesi ya da pasaport olabilir),
• Adres teyit belgesi,
• Vergi levhası (Tüzel kişiler için),
• İmza sirküleri (Tüzel kişiler için),
• Oda kayıt belgesi (Tüzel kişiler için),
• Şirket kaşesi (Tüzel kişiler için),
• Adres teyit belgesi,

Cari Hesap Ekstresi Nasıl Olur?

Cari hesap ekstresi, cari hesapların görüntülenmesi ve takip edilmesi için kullanılan bir ekstre türüdür. Bu ekstrede borç miktarı, ödeme tutarı, gerçekleştirilen işlemler ve kalan bakiye yer alır. Bu bakiyelerin bulunduğu sütunlar takip edilerek borç ve alacak bilgisine ulaşılır. Ancak yapılan işlemlerin tarih sırasına göre ekstreye işlenmesi önemlidir. İşletmeler, cari hesap ekstresi ile ay sonunda müşteri ya da tedarikçilere bu ekstreyi gönderir ve hesabın mutabakatı yapılır. 

Cari Hesap Ekstresi Örneği

Cari Hesap Ekstresi Örneğinde Neler Bulunur?

Cari hesap ekstresi örneğinde bulunması gereken bilgiler aşağıdaki gibidir;

• Tarih: İşlemin gerçekleştiği gün.
• Belge Numarası: İşleme ait belgenin ya da faturanın numarası. (Ör: T001, F002)
• Açıklama: Hangi işlemin yapıldığına dair bilgi. (Ör: Mal satışı, tahsilat, hizmet bedeli)
• Alacak Miktarı: İşlemin karşılığında alınması gereken para miktarı.
• Borç Tutarı: İşlemin karşılığında ödenmesi gereken para miktarı. 
• Bakiye Tutarı: Her işlem sonunda güncel tutulan borç ya da alacağın toplam miktarı. 

Cari Hesap Takibi Nasıl Yapılır?

Cari hesap takibinin yapılması için çeşitli araçlara ihtiyaç duyulur. Bu araçlar arasında hesap defterleri, Excel gibi tablolama programları ve cari hesap takibi için geliştirilmiş yazılımlar yer alır. Bu yöntemlere göre cari hesap takibinin yapılması, şu şekilde mümkün olabilir:

Cari Hesap Defterleri Aracılığıyla Cari Hesap Takibi

Cari hesap defterleri aracılığıyla takip yapılırken öncelikle defterin üç ana parçaya bölünmesi ve bu bölümlere alacaklar, borçlar ve vergi bocu gibi borçlar yazılır. Ancak bu yöntem oldukça uğraştırıcı olabilir. Bu yöntem genellikle düşük işlem hacmine sahip olan işletmeler tarafından tercih edilir. Düzenli tutulduğu takdirde firmanın hesap ihtiyaçlarını karşılayabilir. Fakat analiz yama ve raporlama gibi süreçlerde farklı programlara ihtiyaç duyulabilir. Örneğin bir işletme, düzenli olarak cari hesap defteri tutarsa ve kontrollerini dikkatli bir biçimde tamamlarsa, karşı taraftaki işletme ile finansal ilişkilerini kolayca takip edebilir.

Tablolama Programları Aracılığıyla Cari Hesap Takibi

Tablolama programları, cari hesaba işlenmesi gereken verilerin kolay bir şekilde sisteme girilmesine ve verilerin analiz edilmesine yardımcı olur. Bu durumda pek çok işletme, Excel gibi programlara yönelir. Bu programlar sayesinde verilerin işlenmesi, borç ve alacak tutarlarının belirlenmesi oldukça kolaydır. Örneğin, basit bir cari hesap takibi tablosunda tarih, açıklama, alacak, borç ve bakiye sütunları yer alabilir. Excel gibi tablolama programları sayesinde bu sütunlara formüller atanabilir ve bu formüller ile toplam bakiye otomatik olarak hesaplanabilir.

Cari Hesap Takibi Yazılımları Aracılığıyla Cari Hesap Takibi

Cari hesap takibinin yapılmasını sağlayan özel yazılımlar ve programlar, farklı işletmelerin ihtiyaçlarını karşılamaya yardımcı olur. Özel olarak tasarlanan bu programlar ve yazılımlar, analiz ve raporlama işlemlerinin kısa sürede gerçekleştirilmesine imkan tanır. Ayrıca alacakların ve borçların kolay bir şekilde bulunmasını sağlar.

Cari Hesap Takibini Kim Yapar?

Cari hesap takibi, işletme bünyesinde çalışan ve bu görevi yapmakla görevlendirilen kişi aracılığıyla yapılabilir. Bu takibin yapılması için kullanılan araçlar ve programlar sayesinde cari hesabın yapılması kolay bir şekilde tamamlanabilir. Ancak bu durum işletmenin büyüklüğüne ve organizasyon şemasına göre değişiklik gösterir. 

Cari hesap takibi, büyük ölçekli işletmelerde genel olarak cari hesap uzmanları ya da ön muhasebe personeli tarafından yapılır. İlgili personel, fatura takibi ve raporlama görevlerini üstlenerek gerekli takibi gerçekleştirir. Küçük ölçekli işletmelerde ise işletmenin ana sahibi ya da görev için yetkilendirilen personel, bu görevi yerine getirebilir. 

Cari Hesap Takibi Neden Önemli?

1. Nakit Akışının Düzenlenmesi: Cari hesap, işletmenin tahsilat zamanlarını ve ödeme günlerini bilmesi açısından son derece önemlidir. Bu hesap sayesinde ödemelerin gecikmesi engellenebilir ve nakit planlaması kolayca yapılabilir.
2. Borç ve Alacakların Kontrol Edilmesi: Cari hesap, firma alacaklarının ve borçlarının kontrol edilmesine yardımcı olur. Bu sayede borçların gecikmesi ve gecikmeye takiben oluşabilecek faiz ihtimali engellenebilir.
3. Müşteri ve Tedarikçi Arasındaki Güvenin Oluşturulması: Cari hesaplar, düzgün bir şekilde tutulduğu takdirde tedarikçi ve müşteri arasında ticari güvenin oluşmasına yardımcı olur. Ayrıca müşteri ile mutabakat uyuşmazlığının yaşanma ihtimali engellenebilir.
4. Finansal Raporlama ve Analizin Kolaylaşması: Cari hesap üzerinde yapılan kayıtlar, işletmenin mali durumunu izlemeye yardımcı olur. Özellikle işletmenin borç ve alacak dengesinin yapılması ve bu durumun finansal olarak raporlanması, cari hesap takibi ile mümkün hale gelir.
5. Mutabakat Sürecinin Hızlanması: Mutabakat süreci, alıcı ve borçlu arasında yapılır. Ayrıca işletmenin kendi özelinde yaptığı yıl sonu mutabakatları da cari hesap takibi ile kolay bir şekilde tamamlanabilir. Böylelikle zaman ve güç açısından tasarruf elde edilebilir. 
6. Yasal Uyuşmazlıklara Karşı Önlem Alınması: Cari hesap takibi, alacaklı ve borçlu arasında oluşabilecek uyuşmazlıklara karşı resmi belge görevi görür. Bu durumda herhangi bir bir mahkeme sürecinde, bu belgeler delil olarak mahkemeye sunulabilir. 
7. Mali Sağlığın Gösterilmesi: Finansal risklerin azaltılmasını sağlayan cari hesap, raporlama ve denetimler için düzenli bir kayıt sistemi sağlar. Bu hesap ile işletmenin mali sağlığı da görüntülenebilir.

En İyi Cari Hesap Programı Hangisi?

Cari hesap programları, farklı arayüzlere ve özelliklere sahiptir. Bu programların asıl amacı, cari işlem takibinin yapılmasını kolaylaştırmak ve işgücünün hafiflemesine yardımcı olmaktır. Ücretli ve ücretsiz olarak sunulabilen programlar, işletmelerin ihtiyaçlarını karşılamak için tasarlanır. Ücretsiz cari hesap programı genel olarak belirli bir deneme sürecinden sonra ücretli olabilir. Dolayısıyla bu programların detaylarını öğrenmek ve ücret politikaları hakkında bilgi almak gerekir.

En iyi cari hesap programları arasında Paraşüt Ön Muhasebe Programı yer alır. Bu program, cari takibin kolay bir şekilde yapılmasına yardımcı olur. Son derece kolay bir arayüze sahip olan bu program, toplam tahsilat ve ödemelerin görülmesine, takip edilmesine ve analiz edilmesine yardımcı olur. Ayrıca müşterilerin açık faturalarının görülmesi, e-posta ile entegre sistemi ile ödeme hatırlatmalarının yapılması ve gecikmiş ödemelerin listelendirilmesine imkan tanır.

Cari Hesap Belgeleri Neler?

Cari hesap açmak için gereken belgeler aşağıdaki gibi sıralanabilir;

• Faturalar,
• Dekontlar,
• İrsaliyeler,
• Hesap ekstreleri,
• Makbuzlar,
• Sözleşmeler,
• Virman fişleri.

Cari Oran Nedir ve Nasıl Hesaplanır?

Cari oran, işletmenin likit varlıklarını gösteren dönen varlıklarının, bir yıldan daha kısa vadeye sahip olan borçlarına oranı olarak tanımlanır. İşletmenin nakit varlıkları, alacakları, stokları ve kısa vadeli yatırımları; dönen varlıklar olarak tanımlanabilir. Kısa vadeli borçlar ise işletmenin kısa vadeli tedarikçi borçları ve kredileri olarak tanımlanabilir. Cari oranın hesaplanması için dönen varlıkların kısa vadeli yabancı kaynaklara bölünmesi gerekir. 

Cari oran, işletmenin dönen varlıklarını kullanması ile kısa vadeli borçlarını ödeyebilme taahhüdünü gösterir. Bu oran yüksekse işletmenin borçlarını kapatma kapasitesi yüksektir. Ancak bu oran düşük ise işletmenin borçlarını kapatma kapasitesi düşüktür. Yani, işletme sermayesinin yeterliliğini öğrenebilmek için cari oran hesaplaması yapılır. Cari oran hesaplama formülü şu şekildedir;

• Cari Oran = Dönen Varlıklar / Kısa Vadeli Borçlar

SIK SORULAN SORULAR

Cari Borç Nedir?

Cari borç, işletmenin satmış olduğu mal ya da hizmet için taahhüt edilen tutardır. Yani cari borç, cari hesapta belirtilen alacak ve verecek ilişkisinden kaynaklanan alacak değeri olarak tanımlanır. Bu borç, ticari ilişkinin yönüne göre değişiklik gösterir ve nakit akışının yapılması için düzenli olarak takip edilmesi gerekir. 

Cari Hesap Takibi Otomatik Yapılabilir mi?

Evet, cari hesabın takibi otomatik olarak yapılabilir. Bunun için cari takip programlarının kullanılması gerekir. İlgili cari hesap programları, hata yapma olasılığının düşmesine de yardımcı olur. 

Cari Kod Nedir?

Cari kod, cari hesaplarda muhasebe takibinin yapılmasını ve bu takibin kolaylaşmasını sağlayan sayı olarak tanımlanır. Muhasebe işlemleri sırasında bu hesap ile ilgili işlemler yapılırken cari kodlar üzerinden işletmelere ya da şahıslara erişim sağlanarak borç ve alacaklar ilgili hesaba işlenir. 

Cari Hesap Kur Değerlemesi Nasıl Yapılır?

Cari hesap kur değerlendirmesi sırasında cari hesabın bakiyesi belirlenir. Ardından Merkez Bankası’nın dönem sonu döviz kuru alınır ve cari hesaba TL karşılığı ile hesaplanarak muhasebeye kaydedilir. Kur farkı muhasebeleştirildikten sonra ise kur farkı ya da kur farkı gideri olarak sisteme yazılır. 

Cari Hesaplar Arasında Virman Nasıl Yapılır?

Cari hesaplar arasında virman yapılırken öncelikle aktarılması gereken tutar belirlenir. Ardından alıcı ve göndericinin hesap bilgileri, işlem tarihi, işlem miktarı ve açıklama girilerek virman fişi oluşturulur. Son olarak alacak ve borç miktarının belirlenmesi için muhasebe kaydı yapılır.