Reeskont Kredisi Nedir, Nasıl Hesaplanır? Faiz Oranları 2025

Firmalar, belirli dönemlerde bankalar tarafından sunulan finansmanlara ihtiyaç duyar. Tam da bu noktada reeskont kredisi, çeşitli avantajları ile işletmelerin nakit ihtiyacını karşılamaya yardımcı olur. Kısa vadeli nakit akışı konusunda şirketlere destek olan reeskont kredi; likidite sağlaması, düşük faiz oranlarına sahip olması ve büyüme fırsatları sunması ile öne çıkar. TCMB, reeskont krediler için uyguladığı faiz oranlarını dönemsel olarak belirler.

Bu yazımızda reeskontun ve reeskont kredisinin ne olduğunu inceleyeceğiz. Ayrıca reeskont kredisinin nasıl hesaplandığı, kimlere uygulandığı, şartları ve hangi hesapta izlendiği gibi konular hakkında kapsamlı bilgiler sunacağız.

Reeskont Nedir?

Reeskont, bir işletmenin vadesi gelmemiş bono, senet ya da ticari alacaklarını vadesinden önce nakde çevirmesi işlemidir. Bu işlem, kısa vadeli finansman ihtiyacının karşılaması ve nakit ihtiyacının düzenlenmesi için şirketler tarafından başvurulan bir yöntemdir. Kısaca tekrar iskonto anlamına gelen reeskont işlemi, henüz vadesi gelmemiş senetlerin hesap sonunda iskonto edilerek gerçek değerine indirgenmesidir. Bu durum, bilanço ve mali tabloların gerçeğe uygun şekilde sunulmasına yardımcı olur. 

Reeskont uygulaması; yalnızca kambiyo senetleri, poliçe, bono ve vadeli çekler için geçerli olduğundan diğer senetler, vadeli olmayan alacaklar ve aktif olarak kayıtlı olmayan alacaklar reeskonta tabi tutulmaz. Burada işlemin uygulanması için senetlerin vadesinin gelmemiş olması gerekir.

Bono türlerinden biri olan hazine bonosu hakkında bilgi almak için Hazine Bonosu Nedir? En Yüksek Hazine Bonosu Veren Banka 2025 adlı yazımıza göz atabilirsiniz. Bu yazımız sayesinde hazine bonosunun faiz oranlarını, nasıl hesaplandığını, nasıl ve nereden alındığını öğrenebilirsiniz.

Reeskont Kredisi Nedir?

Reeskont kredisi, belirli vadelere bölünen ticari senetlerin merkez bankasına ya da diğer bankalara devrederek nakit ihtiyaçlarını karşılamalarına yardımcı olan kısa vadeli finansman türüdür. Bu finansman türünde işletmeler, vadesi dolmayan senetlerini bankalar aracılığıyla nakde çevirir. Bankalar ise, kendilerine tanınan reeskont kredisi limiti dahilinde, şirketlerin kullandığı kredi tutarı üzerinden faiz oranını iskonto eder. Bu işlemin sonucunda kalan tutar, şirketin hesabına aktarılır. 

Merkez bankası reeskont kredisi, TCMB tarafından döviz kazandırıcı hizmetlerde bulunan ve ihracatçılara sunulan finansman türüdür. Bu finansman türü, firmaların vadeli alacaklarını iskonto ettirmesine ve kısa vadeli likidite ihtiyaçlarının karşılanmasına yardımcı olur. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Kanunu'nun 45. Maddesine göre işletmelere sunulan bu krediler, TL ve döviz cinsinden kullandırılır ve en fazla 360 gün vadelendirilebilir. 

Reeskont kredisi, vadeli alacakları beklemeden, işletmelerin nakit akışını sağlamaya yardımcı olur. Ayrıca işletmeler, bu finansman türü sayesinde ödemelerini belirli bir zaman içerisinde yaparak gecikmelerin önüne geçer. Bu kredinin alınması için öncelikle işletmenin, elindeki alacak belgelerini ilgili bankaya iletmesi gerekir. Reeskont kredisi başvurusu yapıldıktan sonra banka; şirketin finansal durumuna, ticari siciline ve alacaklarının güvenilirliğine göre başvuruya yanıt verir. Onay alındıktan sonra ilgili banka alacakları belirli bir iskonto oranı ile satın alarak işletmeye nakit akışı sunar. Bu durumda şirket için bir ödeme planı hazırlanır. 

Reeskont Kredisi Nasıl Hesaplanır?

Reeskont kredisi hesaplanırken, senedin nominal değeri temel alınır. Ardından vade süresi, kredi tutarı ve döviz cinsi dikkate alınarak hesaplama işlemi gerçekleştirilir. Bu kredi türünde vade süresi 360 güne kadar çıkabilir. Hesaplama sırasında esas alınan nominal değer, senet karşılığında alınan tutarı ifade eder. Yapılan hesaplamaların sonunda ise vade sonunda ödenecek tutar ve aylık ödenmesi gereken taksit miktarı bulunur. Reeskont kredisi formülü aşağıdaki gibidir;

• Reeskont Miktarı = (Nominal değer x Faiz Oranı x Gün Sayısı) / (36.000 + (Faiz Oranı x Gün Sayısı))

Bu formülde belirtilen gün sayısı reeskont işleminin gerçekleşeceği günden itibaren, vade süresi ise kredinin sunulmasının ardından başlar. Reeskont kredisinde temel alınan senedin nominal değeri üzerine, gün sayısı ile belirlenen faiz oranı eklenir. 

Reeskont Kredisi Faiz Oranları 2025

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), 8 Mart 2025 tarihinde reeskont ve avans işlemlerinde uygulanacak faiz oranlarını güncellemiştir. Bu güncelleme ile vadesine en çok 3 ay kalan senetler karşılığında yapılacak reeskont işlemleri için uygulanması gereken iskonto faiz oranı yıllık %43,25, avans işlemlerinde uygulanması gereken faiz oranı ise yıllık %44,25 olarak belirlenmiştir.

Reeskont kredisi faiz oranları, bu finansman türünü kullanacak işletmelerin geri ödeyecekleri tutarın belirlenmesinde etkilidir. Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası; ekonomik koşulları, piyasa şartlarını ve enflasyon verilerini dikkate alarak reeskont kredisi faiz oranlarını belirler. Belirlenen veriler ise genellikle dönemsel olup, likiditenin kontrol altında tutulmasına yardımcı olur. 

TCMB Reeskont Kredisi Şartları Nelerdir?

TCMB tarafından reeskont kredi için belirlenen şartlar; finansman limiti, firma profili, başvuru süreci, kullanım alanı, geri ödeme, vade süresi ve aracı banka komisyonu gibi faktörlere göre değişiklik gösterir. Bu şartlar aşağıdaki gibi sıralanabilir;

Firma Profili

İhracatçı, imalatçı ihracatçı, ihracata yönelik nihai mal üreten imalatçı firmalar, döviz kazandırıcı hizmet ve faaliyetlerde bulunan firmalar, serbest bölgelerde üretilen malların üçüncü ülkelere satışına yönelik üretim ruhsatına sahip veya serbest bölgeden veya Türkiye’den temin edilen Türkiye menşeli malların serbest bölgeden üçüncü ülkelere satışına ilişkin alım–satım ruhsatına sahip firmalar bu kredi türünden faydalanabilir. 

Finansman Limiti 

Banka bazında kullanımına aracılık edilen reeskont finansmanı limiti, Türk Eximbank dışındaki aracı bankalara tahsis edilen toplam limitin yüzde on beşini geçemez. Reeskont finansmanları; döviz kazandırıcı hizmet sunan firmalar, aracı ihracatçı firmalar ve savunma sanayi sektöründe faaliyet gösteren firmalar için 4 milyar 500 milyon TL, KOBİ'ler için azami yıllık satış hasılatının ve mali bilançosunun yarısı ve diğer firmalar için 2 milyar 500 milyon TL olarak belirlenmiştir.

Döviz kazandırıcı hizmet sunan ve Merkez Bankasınca belirlenecek diğer koşulları haiz firmaların reeskont finansmanı kullanım limitleri yabancı para cinsinden belirlenebilir. Bu firmalara 350 milyon Euro limit tahsis edilebilir ve bu limit, firma niteliklerine göre dört katına kadar artırılabilir.

Başvuru Süreci

Senet ve ilgili diğer belgelerin birer kopyası, yabancı para cinsi finansmanlar için son üç mali yıla ait döviz gelirleri bilgisi, aracı bankanın yazılı taahhütnamesi, aracı banka yazılı beyanı, sevk öncesi reeskont finansmanı muvafakatnamesi, başvuru tarihi öncesindeki son 15 gün içerisinde alınmış, firmanın vadesi geçmiş SGK primi borç durumunu ve vadesi geçmiş vergi borcu durumunu gösterir belgeler ile ilgili bankaya başvuru yapılır. 

Kullanım Alanları

Krediler, Türk lirası ile yapılacak harcama belirli alanlarda kullanılmalıdır. Çalışanların ücretleri, hammadde ve mal tedariki için ödenmesi gereken borçlar, nakliyat işlemleri; fatura, vergi, sigorta ve prim ödemeleri reeskont kredi ile gerçekleştirilebilir.

Geri Ödeme

Kredilerin geri ödemesi ihracat bedelleri ya da döviz kazandıran hizmetin bedeli ile yapılabilir. Belirlenen bedeller ise İhracat Bedeli Kabul Belgesi (İBKB) ya da banka dekontu ile beyan edilir.

Vade Süresi

Satış taahhüdü olmaksızın azami vade süresi 180 gün olarak belirlenmiştir. Ancak yeni pazarlara yapılan ihracat, yüksek teknolojili ürün ihracatı ve döviz kazandırıcı hizmetlerin finansmanı amacıyla kullanılan krediler için azami vade 360 gün olarak uygulanabilir.

Aracı Banka Komisyonu

Türk lirası cinsinden reeskont finansmanlarında aracı bankalarca finansmana uygulanacak yıllık komisyon oranı KOBİ statüsündeki firmalara kullandırılacak finansmanlar için azami 200 baz puanı, diğer firmalara kullandırılacak finansmanlar için azami 100 baz puanı geçemez. Yabancı para reeskont finansmanlarında aracı bankalarca finansmana uygulanacak yıllık komisyon oranı 50 baz puanı geçemez.

Reeskont Kredisi Cezası Nedir?

Reeskont kredisi kullanan firmaların taahhütlerini zamanında yerine getirmemeleri durumunda uygulanan yaptırımlar, reeskont kredisi cezası olarak adlandırılır. Bu cezalar genellikle kredinin taahhüt edilen ihracat süresi içerisinde dövize çevrilmemiş ya da döviz satış yükümlülüğünün ihlal edilmiş olması durumunda ortaya çıkar. TCMB, bu durumda krediyi erken geri çağırabilir veya kredi faiz oranının %50 fazlası kadar ceza faizi uygulanabilir. 

180 güne kadar vadeli kredilerde söz konusu döviz satışının kredi kullanım tarihinden itibaren 2 ay içerisinde gerçekleştirilmesi gerekir. Bu süre içerisinde gerçekleştirilmeyen satışlarda, TCMB faiz oranının 1,5 katı kadar ceza uygulanır.

Reeskont Kredi Limiti Nedir?

Reeskont finansmanında kredi kullanım limitleri, firmanın faaliyet alanına ve mali büyüklüğüne göre farklılık göstermektedir. Döviz kazandırıcı hizmet sunan firmalar, aracı ihracatçı firmalar ve savunma sanayi sektöründe faaliyet gösteren firmalar için kredi limiti standart olarak 4 milyar 500 milyon Türk lirası olarak belirlenmiştir. Ancak bu limit, firmanın son mali yıldaki net satış cirosuna bağlı olarak artırılabilmektedir. Buna göre, cirosu 5 milyar Türk lirasını aşan firmalar için limit iki katına, 15 milyar Türk lirasının üzerindeki firmalar ile savunma sanayi sektöründe faaliyet gösteren firmalar için üç katına, 20 milyar Türk lirasını aşan firmalar için ise dört katına kadar çıkarılabilmektedir. Öte yandan, KOBİ niteliğinde olmayan ve savunma sanayi sektöründe yer almayan firmalar için, belirlenen bu limitlerin en fazla yüzde 60’ı, 121 gün ve üzeri vadeye sahip finansman başvurularında kullanılabilmektedir.

Reeskont Faizi Kimlere Uygulanır?

Reeskont faizi, vadesi gelmemiş senetlerin nakde çevrilmesi sırasında uygulanan faiz oranıdır ve bu faiz genellikle ihracatçı firmalar, döviz kazandırıcı hizmet sunan işletmeler, finansal kuruluşlar, KOBİ’ler ve bankalar için uygulanır. Reeskont faiz oranı, TCMB tarafından belirlenir ve dönemsel olarak güncellenir.

Reeskont faizi, senetler üzerinde belirtilir ve krediye uygulanacak faiz, senette yazan miktar üzerinden uygulanır. Ancak bu oran senet üzerinde belirtilmediyse, mevcut piyasada geçerli olan faiz oranları işlenir. 

Reeskont Kredisi Kullananlar Döviz Alabilir mi?

Reeskont kredisi kullanan firmalar döviz alımına ilişkin belirli düzenlemelere tabi olabilir. Örneğin, 2023 yılında reeskont kredilerinde %30 ilave ihracat bedeli satış koşulu kaldırılmıştır. Bu düzenleme, reeskont kredisi kullanan firmaların döviz alım işlemlerine daha fazla esneklik kazandırmıştır. Ancak yine de bu durum, kredinin kullanıldığı dönemdeki TCMB politikalarına ve ihracat taahhütlerine bağlı olarak değişebilir. 

Reeskont Faizi Yasal Faiz midir?

Reeskont faizi, Merkez Bankası tarafından belirlenen ve finansal piyasalarda belirli işlemler için uygulanan bir faiz oranıdır. Ancak bu faiz, yasal faiz ile aynı değildir. Yasal faiz, genel borç ilişkilerinde ve gecikmiş ödemelerde uygulanan, yasalarla belirlenmiş olan faiz oranıdır. Reeskont faizi ise genellikle vadesi gelmemiş senetlerin iskonto edilmesi ve kredilerin erken nakde çevrilmesi işlemlerinde kullanılan özel bir faiz oranıdır. 

Reeskont Kredisi Hangi Hesapta İzlenir?

Reeskont kredisi, 122 Alacak Senetleri Reeskontu Hesabı'nda izlenir. Hesaplanan reeskont tutarları, bu hesaba “alacak” olarak kaydedilir. Ardından 657 Reeskont Faiz Giderleri Hesabı'na geçilir. Bu sayede alacak senetleri, bilançoda peşin değeri ile belirtilir.

Reeskont Avans Faizi Nasıl Hesaplanır?

Reeskont avans faizi, vadesine en çok üç ay kalan senetler karşılığında Merkez Bankası tarafından bankalara verilen avans işlemlerinde uygulanan faiz oranıdır. Bu faiz oranı, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından belirlenir ve belirli dönemlerde güncellenir. Örneğin TCMB, 8 Mart 2025 tarihinde avans işlemlerinde uygulanacak faiz oranını yıllık %44,25 olarak belirlemiştir.

Reeskont Avans Faizi Hangi Hallerde Uygulanır?

Reeskont avans faizi, firmaların vadeli alacaklarını nakde çevirebilmek amacıyla reeskont kredisi kullandıkları durumlarda uygulanır; bu tür krediler genellikle ihracat, döviz kazandırıcı hizmetler veya belirli sektör destekleri kapsamında kısa vadeli finansman ihtiyacını karşılamak üzere verilir. Bu faiz, firmaya sağlanan avans niteliğindeki tutarın vade sonunda tahsil edilecek meblağdan iskonto edilmesiyle oluşur ve uygulama, ilgili kredi türünün niteliğine, vadesine ve firmanın faaliyet alanına göre değişiklik gösterebilir.