Kurumsal yönetimin yapısını oluşturan şirket müdürlerinin, yönetim kurulu üyelerinin ve buna benzer yüksek düzeyde görev alan kişilerin kanunen belirli sorumlulukları ve yükümlülükleri bulunur. Bu yükümlülükler ve sorumluluklar çerçevesinde şirket stratejilerinin belirlenmesi, risklerin yönetilmesi gibi kritik işlevlerin doğru bir şekilde yapılması gerekir. İlgili sorumluluklardan dolayı yönetim / denetim kurulu üyelerine yapılan ödemelere huzur hakkı denir. Bu ödemeler, Türk Ticaret Kanunu kapsamında vergilendirme ve muhasebeleştirme sürecine tabi tutulur.
Bu yazımızda huzur hakkının ne olduğunu, nasıl hesaplandığını ve kimlere verildiğini ele alacağız. Ayrıca huzur hakkı muhasebe kaydının nasıl yapılması gerektiğini ve bu hak için 2025 yılında belirlenen gelir vergisi oranlarını kapsamlı bir şekilde inceleyeceğiz.
Huzur hakkı, anonim ve limited şirketlerde görev alan yönetim kurulu üyeleri, şirket ortakları ya da müdürlere; aldıkları stratejik kararlar ve taşıdıkları sorumluluklar karşılığında yapılan düzenli maddi ödemedir. Bu ödeme, ilgili kişilerin yasal yükümlülüklerinden doğabilecek riskleri telafi etmelerini amaçlayan mali bir haktır. Huzur hakkı ödemeleri genel olarak aylık ve üç aylık periyotlar doğrultusunda gerçekleştirilir. Tutarı ise şirketin mali durumuna, büyüklüğüne ve faaliyet alanına göre belirlenir.
Şirket yönetiminde üst düzey görev üstlenen kişiler, şirketin geleceğini şekillendirecek önemli kararlara imza atar. Bu sürecin belirli riskleri beraberinde getirmesi sonucunda oluşabilecek risklerin dengelenmesi için huzur hakkı ödemesi yapılır. Huzur hakkı, hizmet karşılığında gerçekleştirilen ödemeleri kapsar ve gider kalemi olarak gösterilebilir. Türk Ticaret Kanunu kapsamında huzur hakkı ödemesi; şirketlerin ana sözleşmeleri, kurul ve kurul ortaklarının kararı ile belirlenir. Bu kurala uyulmadığı takdirde ödeme geçersiz sayılır ve gider kalemi olarak kaydedilemez.
Net Bakiye
₺103.614,24
Oran i
%48,50
Net Kazanç
₺3.614,24
Huzur hakkı hesaplama işleminin gerçekleştirilebilmesi için öncelikle şirketlerin bu hakka ana sözleşmelerinde yer vermeleri ya da kurul kararı olarak belirlemeleri gerekir. Hesaplama adımları ise aşağıdaki gibidir;
Örnek:
2025 yılı Şubat ayı için (230.000 TL'nin 110.000 TL'si için 16.500 TL, fazlası için %20’lik vergi dilimini kapsıyor ) net 116.382 TL'lik bir huzur hakkı ödemesinde hesaplama aşağıdaki şekilde olacaktır:
Hesaplama Kalemi | Tutar Bilgisi |
---|---|
Huzur Hakkı ( Brüt Tutar ) | 200.000 TL |
Gelir Vergisi Tutarı | 32.100 TL |
Damga Vergisi Matrahı | 200.000 TL |
Damga Vergisi Tutarı | 1.518 TL |
Huzur Hakkı ( Net Tutar ) | 166.382 TL |
Huzur hakkı ödemesi şirketin türüne ve iç yapısına göre değişiklik gösterse de yönetim kurulu üyelerine, denetim kurulu üyelerine, şirket müdürlerine ve ortaklarına verilir. Şirket türüne göre huzur hakkı ödemelerinin verildiği kişiler aşağıdaki gibidir;
Şirket Türü | Huzur Hakkı Alanın Görevi | Açıklama |
---|---|---|
Anonim Şirket | Yönetim Kurulu Üyeleri | Şirketin yönetiminden ve stratejik kararlarından sorumludurlar ve düzenli toplantılara katılırlar. Bu katılım sonucunda huzur hakkı almaya hak kazanırlar. |
Limited Şirket | Şirket Müdürleri / Ortakları | Şirket sözleşmesinde belirtildiyse, görevleri karşılığında alınabilir. Ancak bu ödemeler maaş ve kar payı olarak değerlendirilir. |
Kamu Şirketleri ve İştirakleri | Yönetim Kurulu Üyeleri | Belirli yasal düzenlemeler sonucunda verilir. Ancak üst limitlerle sınırlandırılır. |
Farklı Şirket Türleri | Denetim Kurulu Üyeleri | Şirketin finansal ve idari süreçlerini denetleyen kişilerin sorumlulukları gereği huzur hakkı alabilir. |
Huzur hakkı muhasebe kaydı; kişinin aldığı brüt huzur hakkı, stopaj tutarı olarak alınan gelir ve damga vergisinin belirlenmesi ile yapılır. Türk Ticaret Kanunu’na göre huzur ödemelerinin muhasebe kaydının yapılması ise zorunludur. Muhasebe kaydında huzur hakkı, ücret ödemesi olarak 770’li kod ile Genel Yönetim Giderleri olarak belirtilir.
Örneğin; X Şirketi, şirket müdürüne aylık net 100.000 TL huzur hakkı ödemesi yapmayı kararlaştırmıştır. Buna göre 2025 yılının vergi oranlarına göre huzur hakkı hesaplaması ve muhasebe kaydı aşağıdaki gibidir;
Kalem | Tutar ( TL ) |
---|---|
Brüt Huzur Hakkı | 118.709,62 TL |
Gelir Vergisi ( %15 ) | 17.806,44 TL |
Damga Vergisi (%0,00759) | 900,18 TL |
Net Ödeme | 100.000,00 TL |
Buna göre huzur hakkı muhasebe kaydı aşağıdaki tabloda verilmiştir;
Muhasebe Kodu | Kalem | Tutar |
---|---|---|
770 | Genel Yönetim Giderleri | 118.709,62 TL |
360 | Ödenecek Vergi ve Fonlar | 17.806,44 TL |
360 | Ödenecek Vergi ve Fonlar | 900,18 TL |
335 | Personele Borçlar | 100.000,00 TL |
Evet, limited şirket ortakları huzur hakkı alma hakkına sahiptir. Türk Ticaret Kanunu m. 394 hükmüne göre yönetim kurulu üyelerine, tutarı esas sözleşmeyle veya genel kurul kararıyla belirlenmiş olmak şartıyla huzur hakkı, ücret, ikramiye, prim ve yıllık kârdan pay ödenebilir. Ancak bu ortakların huzur hakkı alabilmesi için şirket sözleşmesinde bu durumun belirtilmiş ve kararlaştırılmış olması gerekir. Sözleşme kapsamında limited şirket ortakları, görevleri karşılığında huzur hakkı alabilir. Bu hak ise maaş ve kar payı olarak değerlendirilir.
Huzur hakkı hesaplamasında gelir dilimlerine göre uygulanacak vergi oranları her yıl güncellenir. Hesaplama işleminde de dönemsel olarak güncel oranlara dikkat edilmelidir. 2025 yılına ait huzur hakkı gelir vergisi oranları ise aşağıdaki gibidir;
Tahakkuk Edilen Tutar | Vergi Dilimi |
---|---|
158.000 TL'ye kadar | %15 |
330.000 TL'nin 158.000 TL'si için 23.700 TL, fazlası için | %20 |
1.200.000 TL'nin 330.000 TL'si için 58.100 TL, fazlası için | %27 |
4.300.000 TL'nin 1.200.000 TL'si için 293.000 TL, fazlası için | %35 |
4.300.000 TL'den fazlasının 4.300.000 TL'si için 1.378.000 TL, fazlası için | %40 |
Vergi dilimlerinin ne olduğu, nasıl hesaplandığı ve işletmeler için önemi hakkında kapsamlı bilgi alabilmek için Vergi Dilimleri Nedir? Nasıl Hesaplanır? başlıklı yazımızı okuyabilirsiniz.
Evet, devlet memurları huzur hakkı alabilir. Ancak bu ödemelerin, 1 Ocak 2025 itibarıyla yürürlüğe giren yeni düzenlemeyle belirli kurallar ve sınırlar çerçevesinde yapılmasına karar verilmiştir. Cumhurbaşkanlığı İdari İşler Başkanlığı tarafından yayımlanan düzenlemeye göre kamu kurum ve kuruluşlarında görevli yönetim kurulu ve denetim kurulu üyeleri, belediye başkanları, belediye meclisi ve il genel meclisi üyelerine huzur hakkı ödemesi yapılabilecektir. Ancak bu ödemeler, 108.000 gösterge rakamı ile memur maaş katsayısının çarpılmasıyla hesaplanacak ve aylık üst sınırı geçemeyecek, yıllık toplam ödeme ise bu aylık sınırın 12 katını aşamayacaktır.
Düzenleme kapsamında, aynı memura birden fazla görev verilmiş olsa bile sadece bir görev için huzur hakkı ödemesi yapılabilecektir. Ödemeler ise brüt tutar üzerinden hesaplanacak ve gerekli vergi kesintileri yapıldıktan sonra net ödeme yapılacaktır. Bu düzenleme ile kamu görevlilerine ek ayni veya nakdi menfaat sağlanması yasaklanmıştır.
Hayır, huzur hakkı alan kişilerin doğrudan kıdem tazminatı alma hakkı bulunmamaktadır. Çünkü kıdem tazminatına hak kazanılabilmesi için, 4857 sayılı İş Kanunu’na tabi bir iş sözleşmesine dayanarak çalışılması ve bu iş ilişkisinin kanunda belirtilen nedenlerden biriyle sona ermesi gerekmektedir. Oysa huzur hakkı, bir iş sözleşmesine dayalı işçi-işveren ilişkisi kapsamında değerlendirilmez. Bu hak, şirket ortaklarına ya da yönetim ve denetim kurulu üyelerine, yürüttükleri görevler karşılığında ödenmektedir.
Huzur hakkı karşılığında çalışan kişiler, İş Kanunu’na tabi işçi olarak sayılmaz. Bu kişiler ile sigortalı hizmet ilişkisi kurulmadığından sosyal güvenlik primi ödenmez ve bu doğrultuda kıdem tazminatı talep etme hakları da bulunmaz. Kıdem tazminatı hakkının doğabilmesi için işçi statüsünde çalışmak, sigortalı çalışan olmak ve İş Kanunu’nda belirtilen nedenlerden dolayı işten ayrılmak gerekir. Huzur hakkı alan yönetim kurulu üyeleri ise bu kapsamda değerlendirilmez. Dolayısıyla görev süreleri ne kadar uzun olursa olsun kıdem tazminatı hakları doğmaz.
Evet, huzur hakkı gider olarak gösterilebilir. Huzur hakkı, ücret sınıfına giren bir gelir türü olduğu için yöneticilere ve belirli yönetim kurulu üyelerine verilir. Bu hakkın alınması durumunda gelir vergisi dilimlerinden vergilendirme yapılabilir. Huzur hakkının gider olarak gösterilmesinin ardından vergi avantajlarından faydalanmak da mümkün hale gelir.
Huzur hakkı gider kalemi olarak kaydedildiğinde, beyan edilen şirket karı ve ödenmesi gereken yıllık ya da geçici kurumlar vergisi tutarı düşürülebilir. Ancak şirketten kar payı alındığında, alınan bu payı gider olarak gösterme gibi bir imkan bulunmaz.
Kategoriler: Ekonomi, Günlük Yaşam
Gizem Yıldırım
Finans Yazarı